Alles over de toelating, schorsing en verwijdering van leerlingen

De toelating en weigering van leerlingen op scholen is een belangrijk en gevoelig onderwerp. In Nederland is er een leerplicht en daarom moeten kinderen worden ingeschreven op een school. Toch kan een school de inschrijving van een leerling bij bepaalde omstandigheden weigeren of zelfs een ingeschreven leerling van de school sturen. In het onderwijsrecht zijn er duidelijke regels te vinden omtrent de toelating, schorsing en verwijdering van leerlingen.

Inhoud

Toelating en weigering van leerlingen op school

Wanneer een kind les wil volgen aan een school, moet het kind worden ingeschreven. De ouders dienen met de inschrijving akkoord te gaan. Bij gescheiden ouders mag de school het kind niet inschrijven als de andere ouder hier niet mee eens is. Als een kind niet wordt ingeschreven op een school, kunnen de ouders worden bestraft. In Nederland geldt namelijk een leerplicht. Soms kan een school de leerling weigeren.

Weigeren van leerling die ondersteuning nodig heeft

Een school kan een leerling weigeren omdat het ondersteuning nodig heeft. Dit mag het echter niet zomaar doen. De school is verplicht om te onderzoeken welke ondersteuning het kind nodig heeft en of de school deze ondersteuning kan bieden. Als de school de benodigde ondersteuning niet kan bieden, heeft de school nog altijd een zorgplicht. Het zal een passende onderwijsplek op een andere school moeten regelen.

Weigeren op basis van het basisschooladvies

Bij het verlaten van het basisonderwijs krijgt de leerling een bindend schooladvies. Op basis van dit schooladvies kan de school voor voortgezet onderwijs de leerling weigeren. In dit geval is de zorgplicht niet van toepassing. De school dient niet een andere school te regelen voor de leerling.

Weigering door bijzondere scholen

Bijzondere scholen hebben soms een specifieke religieuze of levensbeschouwelijke grondslag. Als de ouders van de leerling deze grondslag van de school niet onderschrijven, kan de bijzondere school de leerling weigeren. De school heeft in dit geval geen zorgplicht en hoeft geen andere school te regelen voor de leerling. Als er binnen een redelijke afstand van de woonplaats geen openbare school is, kan de bijzondere school echter toch worden verplicht om het kind toe te laten.

Weigering omdat de school vol is

In sommige steden zitten de scholen volledig vol en is er geen plaats voor de leerling. Als de school aantoonbaar vol is, kan de school de aanmelding weigeren. De school heeft dan geen zorgplicht. In steden of gemeenten met volle scholen is er vaak door de gemeente, in samenspraak met de schoolbesturen, een regeling uitgewerkt. Hierbij kunnen bijvoorbeeld leerlingen van bepaalde wijken of waarvan de broertjes of zusjes bij de school zijn ingeschreven voorrang hebben. Er zijn ook scholen waarbij er wordt geloot.

Toelating tot het speciaal onderwijs

Het speciaal onderwijs is er speciaal voor leerlingen die intensieve of specialistische begeleiding nodig hebben. Daarom moet een kind toestemming krijgen om speciaal onderwijs te volgen. Dit wordt ook wel eens de toelaatbaarheidsverklaring genoemd. Voor kinderen die blind, slechtziend, slechthorend of doof zijn, gelden bijzondere regels. Dan is het de Commissie van Onderzoek (CvO) van de school die nagaat of het kind speciaal onderwijs mag volgen.

Schorsing en verwijdering van leerlingen in het basisonderwijs

Een basisschool kan onder bepaalde voorwaarden een leerling schorsen of verwijderen. Bij een schorsing of verwijdering heeft de leerling tijdelijk of permanent geen toegang meer tot de school. Ouders kunnen bezwaar maken tegen de schorsing of verwijdering in het basisonderwijs. Het een en ander is geregeld in artikel 40 van de Wet op het primair onderwijs.

Alles over het basisonderwijs

Schorsing in het basisonderwijs

Een basisschool mag een leerling gedurende maximaal een week schorsen. Dit mag ook wanneer de school het voornemen heeft om de leerling definitief te verwijderen. Een schorsing wordt bijvoorbeeld opgelegd als een leerling een gedragsprobleem heeft en de veiligheid van de leerling of van andere leerlingen in het gedrang komt. In ieder geval heeft de leerling recht op onderwijs en mag de schorsing niet langer duren dan een week. Als een leerling langer dan een dag wordt geschorst, dient de school dit aan de Inspectie van het Onderwijs te melden. Ook de reden moet worden gemeld.

Verwijdering in het basisonderwijs

De basisschool kan beslissen om een leerling te verwijderen. Eerst moet het de betrokken groepsleraar horen en moet er een andere school worden gezocht. Voordat er een andere school is gevonden die de leerling wil accepteren, mag de leerling niet van de school worden verwijderd. De leerling heeft namelijk recht op onderwijs. Bij een verwijdering van de leerling moet het bestuur altijd eerst luisteren naar de ouders en de leerling. Ook moet de leerplichtambtenaar worden ingelicht en moet de school informeren over de reden van de verwijdering.

Als de ouders het niet eens zijn met de herplaatsing naar de andere school, moet de school met de ouders overleg plegen en trachten om samen een oplossing te vinden. Totdat de leerling in de nieuwe school terechtkan, moet de leerling de mogelijkheid krijgen om de huidige school te blijven bezoeken.

Bezwaar maken tegen schorsing of verwijdering in het basisonderwijs

Ouders kunnen bezwaar maken tegen de beslissing van een basisschool om een leerling te schorsen of te verwijderen. Wat de schorsing betreft, zijn er vaak interne bezwaarmogelijkheden. Met betrekking tot de verwijdering dienen de ouders binnen zes weken na het schriftelijke besluit van de basisschool bezwaar te maken bij de school. De basisschool zal de ouders de kans geven om het bezwaar mondeling toe te lichten. De ouders hebben ook recht op informatie. Daarom mogen ze het dossier inkijken.

Eventueel kan de zaak aan de rechter worden voorgelegd. Bij een openbare school is de bestuursrechter bevoegd. Bij een school voor bijzonder onderwijs is de civiele rechter bevoegd. Bij een procedure voor een civiele rechter dienen de ouders zich door een advocaat te laten vertegenwoordigen.

Schorsing en verwijdering van leerlingen in het voortgezet onderwijs

Scholen in het voortgezet onderwijs mogen leerlingen in sommige gevallen verwijderen. Meestal gebeurt dit enkel als de leerling zich ernstig heeft misdragen. Ook als de resultaten onvoldoende zijn, kan een leerling worden verwijderd. Geval per geval dient men te beoordelen of de leerling al dan niet mag worden verwijderd. De wettelijke regels omtrent het toelaten, schorsen en verwijderen van leerlingen in het voortgezet onderwijs zijn opgenomen in Hoofdstuk 8 Wet voortgezet onderwijs 2020.

Alles over het voortgezet onderwijs

Schorsing van een leerling in het voortgezet onderwijs

De school voor voortgezet onderwijs mag de leerling gedurende een periode van maximaal één aaneengesloten week schorsen. Als de schorsing echter langer duurt dan een dag dient de Inspectie van het Onderwijs hiervan op de hoogte te worden gebracht. Ook de reden moet aan de Inspectie van het Onderwijs worden meegedeeld. Als een school voor voortgezet onderwijs het plan heeft om een leerling te verwijderen, moet dit voorafgaand met de Inspectie van het Onderwijs worden overlegd. Als dit overleg langer dan een week duurt, kan de leerling langer dan een week worden geschorst.

Tijdens de schorsing kan de leerling niet deelnemen aan de normale lessen op school. De school blijft wel verplicht om de leerling onderwijs te geven. Er zijn verschillende manieren waarop de school dit kan doen, bijvoorbeeld door de leerling extra huiswerk te geven.

Verwijderen van een leerling in het voortgezet onderwijs

Als een school voor voortgezet onderwijs van plan is om een leerling te verwijderen, moeten de ouders altijd eerst worden gehoord. De school kan de leerling bijvoorbeeld verwijderen wegens ernstig wangedrag. Ook kan de leerling vanwege de slechte schoolprestaties worden verwijderd, maar dit kan enkel aan het einde van het jaar. Een leerling mag alleen worden verwijderd als er een nieuwe school is gevonden. De school voor voortgezet onderwijs dient de beslissing om de leerling te verwijderen altijd schriftelijk aan de ouders mee te delen. In deze brief staat ook waarom de leerling wordt verwijderd en hoe de ouders bezwaar kunnen maken tegen de beslissing van de school.

Schorsing en verwijdering van leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs

Voor een leerling is een schorsing of een verwijdering altijd een ingrijpende maatregel. Dat is nog meer het geval voor leerlingen in het speciaal onderwijs. Van scholen voor speciaal onderwijs wordt verwacht dat ze in staat zijn om goed om te gaan met leerlingen met gedragsproblemen. Daarom zijn er strenge regels verbonden aan het schorsen en verwijderen van leerlingen in scholen voor speciaal onderwijs. De regels omtrent het schorsen, toelaten en verwijderen van leerlingen in het speciaal onderwijs zijn opgenomen in de artikelen 40, 40a en 61 van de Wet op de expertisecentra.

Leerlingen schorsen in het (voortgezet) speciaal onderwijs

In de Wet op de expertisecentra nam men de mogelijkheid op om leerlingen in het speciaal onderwijs te schorsen. De school kan de leerling met een opgave van redenen gedurende een termijn van ten hoogste een week schorsen. Als de school tot een schorsing overgaat, moeten de ouders (of de meerderjarige, handelingsbekwame leerling) hiervan schriftelijk op de hoogte worden gebracht. Bij een schorsing van meer dan één dag moet het schoolbestuur ook de Inspectie van het Onderwijs op de hoogte brengen van de schorsing en van de reden hiervoor.

Leerlingen verwijderen in het (voortgezet) speciaal onderwijs

Er gelden wettelijke regels omtrent het verwijderen van leerlingen in scholen voor speciaal onderwijs (so) of scholen voor voortgezet speciaal onderwijs (vso). De algemene regel is dat het bestuur altijd eerst de leraar/leraren en de ouders dient te horen. Deze gesprekken dienen in het leerlingdossier te worden opgenomen. Vervolgens moet de school de ouders schriftelijk op de hoogte brengen van de verwijdering. De aard van de verwijdering en de redenen hiervoor dienen heel duidelijk in deze brief te worden opgenomen.

De ouders hebben dan zes weken de tijd om hun bezwaren kenbaar te maken. Na ontvangst van de bezwaren dient de school te beslissen. Deze beslissing mag echter maar worden genomen na overleg met de inspecteur en eventueel ook met andere deskundigen. Ook moeten de ouders kennis hebben kunnen nemen van hun adviezen en/of rapporten en moeten ze opnieuw zijn gehoord.

Als het gaat om leerlingen van (voormalig) cluster 3 of 4 moet er eerst een andere school bereid zijn gevonden om de leerling toe te laten. Bij leerlingen van (voormalig) cluster 1 of 2 moet er ten minste gedurende acht weken zijn gezocht naar een andere school. Als er dan nog geen school is gevonden, is de leerplichtambtenaar aan zet. Bij een geschil omtrent de verwijdering kan het een en ander aanhangig worden gemaakt bij de Geschillencommissie Passend Onderwijs (GPO).

Schorsing en verwijdering van leerlingen in het hoger onderwijs

In de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) zijn geen regels opgenomen met betrekking tot de schorsing en verwijdering van studenten. In de WHW is wel het een en ander opgenomen omtrent het recht op inschrijving en de beëindiging van de inschrijving van studenten.

Alles over het hoger onderwijs

Eenzijdige beëindiging van de inschrijving

In een aantal gevallen kan het college van bestuur eenzijdig de inschrijving beëindigen. De redenen hiervoor zijn opgenomen in de WHW:

Wanbetaling van het verschuldigde college- of examengeld
Bindend studieadvies
Fraude
Niet respecteren van de grondslag van de bijzondere instelling
Misbruik maken van de inschrijving bij een bijzondere instelling
Gedragingen of uitlatingen in relatie tot een toekomstig beroep
Overlast door de student
Inschrijving is niet in overeenstemming met de eisen inzake nationaliteit of woonplaats

Protocol schorsing en verwijdering van leerlingen

Op basis van de wettelijke regels met betrekking tot de toelating, schorsing en verwijdering van leerlingen stellen scholen een protocol op. Dit protocol moet ervoor zorgen dat alle beslissingen correct worden genomen en dat de juiste procedures worden gevolgd. De regels en procedures met betrekking tot de toelating, schorsing en verwijdering van leerlingen zijn in principe opgenomen in de schoolgids. Soms verwijst de schoolgids naar de website van de school waarop het een en ander is weergegeven.

Veelgestelde vragen over de toelating, schorsing en verwijdering van leerlingen

Het onderwijssysteem heeft strikte regels en richtlijnen met betrekking tot de toelating, schorsing en verwijdering van leerlingen. Het kan soms moeilijk zijn om deze regels te begrijpen. Deze FAQ biedt nuttige informatie om je te helpen begrijpen wat je kunt verwachten en wat je kunt doen als je te maken krijgt met deze situaties.

Hoe moet een school een schorsing of verwijdering melden aan de Inspectie van het Onderwijs?

Deze melding dient digitaal te gebeuren via een elektronisch meldingsformulier in het Internet Schooldossier. De school zal automatisch een ontvangstbevestiging krijgen. Bij correspondentie omtrent de schorsing of de verwijdering dient de school altijd het registratienummer uit de ontvangstbevestiging op te nemen.

Is een time-out hetzelfde als een schorsing?

Een time-out houdt meestal in dat de leerling voor de rest van de dag de toegang tot de school wordt ontzegd. Dit komt met andere woorden overeen met een schorsing. Enkel duurt deze schorsing slechts een dag, waardoor het niet nodig is om een melding te maken bij de Inspectie van het Onderwijs. Of een school een time-outregeling heeft en wat daarbij de regels zijn, is wellicht te lezen in de schoolgids.

Kan een leerling worden verwijderd wegens zijn of haar ouders?

De relatie tussen de school en de ouders kan een reden zijn om een leerling te verwijderen. In de rechtspraak wordt verwacht dat het om een ernstig verstoorde relatie gaat, waarbij het aannemelijk is dat er geen herstel in deze relatie te verwachten is en waarbij de verstandhouding een negatieve invloed heeft op het ordelijk functioneren van de school. De verstandhouding met de ouders moet er dus voor zorgen dat het onderwijsproces op de school eronder te lijden heeft.

Hoe kan ik bezwaar maken tegen de schorsing of verwijdering?

Dit kan in de eerste plaats bij het schoolbestuur zelf. Als dit niet de gewenste oplossing oplevert, is het ook mogelijk om naar de rechter te stappen. Dit kan de civiele rechter of de bestuursrechter zijn, afhankelijk van de vraag of het om een bijzondere school of om een openbare school gaat. Wie vindt dat de school niet duidelijk communiceert over de procedure omtrent het schorsen of verwijderen van leerlingen kan ook naar de MR (medezeggenschapsraad) stappen. De MR praat mee met de school over het schoolbeleid.

Wie mag beslissen om de leerling te schorsen of te verwijderen?

Deze beslissing mag enkel worden genomen door het bevoegd gezag. Dit is het schoolbestuur en dus niet een individuele leerkracht of mentor.

Wanneer mag een basisschool mijn kind weigeren?

Een basisschool mag een kind weigeren als de school vol is, als het kind nog niet zindelijk is, als er in de gemeente andere regels zijn gemaakt over de verdeling van kinderen over scholen of als de ouders niet achter de levensbeschouwing of godsdienst van de school staan. Een basisschool mag een kind in ieder geval niet weigeren omdat de ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet betalen.