Het bindend studieadvies in het hoger onderwijs
Ben je net begonnen aan je studie aan een hogeschool of universiteit en heb je nog niet gehoord van het bindend studieadvies (BSA)? Of heb je misschien al te maken gehad met een negatief bindend studieadvies en weet je niet wat je nu moet doen? Geen paniek! Hieronder lees je alles wat je moet weten over het BSA en hoe je eventueel kan reageren op een negatief advies.
Inhoud
Over het bindend studieadvies (BSA)
Het bindend studieadvies (BSA) is een advies dat na het eerste studiejaar aan elke student van een universiteit of een hogeschool wordt gegeven. Zoals het woord het aangeeft is dat advies bindend, waardoor de universiteit of hogeschool eigenlijk aangeeft of de student de studie mag verderzetten of niet mag verderzetten (“negatief bindend studieadvies” of NBSA). De student heeft wel mogelijkheden om het bindend studieadvies aan te vechten. Een rechtsbijstandverzekering kan nuttig zijn voor wie een negatief bindend studieadvies wil aanvechten.
Negatief bindend studieadvies (NBSA)
Bij een negatief bindend studieadvies is de opleidingsinstelling van mening dat de student, op basis van de behaalde resultaten, niet in staat is om de opleiding uiteindelijk ook succesvol af te ronden. Verder aanmodderen heeft dan geen zin. Ze mogen dan geen hertentamen doen en mogen zich het jaar nadien niet meer bij dezelfde onderwijsinstelling inschrijven. Bij sommige onderwijsinstellingen wordt dan weer wel de toestemming gegeven om naar een andere onderwijsvorm of studie over te stappen. De student wordt dan niet langer toegelaten.
Regels omtrent het negatief bindend studieadvies
Hogescholen en universiteiten mogen niet zomaar overgaan tot een negatief bindend studieadvies. In het onderwijsrecht gelden er duidelijke regels omtrent het negatief bindend studieadvies.
Zo moeten ze studenten eerst voldoende studiebegeleiding geven en moeten ze de student vooraf waarschuwen. In de praktijk zal de onderwijsinstelling na het eerste semester een waarschuwing uitschrijven. Dan krijgt de student nog de kans om een negatief bindend studieadvies af te wenden. Sommige onderwijsinstellingen geven ook meteen de voorwaarden mee om het negatief bindend studieadvies af te wenden.
De gehanteerde eisen zijn altijd in een OER (onderwijs- en examenregeling) opgenomen. Hierdoor is alles voor de student meteen duidelijk. Deze regeling moet ook aangeven in welke mate er met persoonlijke omstandigheden rekening wordt gehouden, wat eveneens een verplichting is. Bovendien heeft de student altijd het recht om gehoord te worden. Eigenlijk moet het falen aan de capaciteiten van de student te wijten zijn en niet aan persoonlijke omstandigheden of aan het falen van de onderwijsinstelling.
Vervolgens mag een NBSA enkel worden gegeven na goedkeuring door het College van Bestuur. Anders is het ongeldig en kan de NBSA ook eenvoudig worden aangevochten.
Daarenboven moet de onderwijsinstelling bij aanvang van de studie de studenten inlichten dat er bindende studieadviezen worden gehanteerd. Als de opleidingsinstelling dit niet (goed) heeft gedaan, kan de NBSA worden aangevochten.
Ten slotte is het goed om te weten dat een NBSA sinds augustus 2016 enkel nog na het eerste studiejaar kan worden toegekend. Sommige universiteiten kennen het nog steeds toe als een student na het tweede studiejaar de propedeusebul niet heeft behaald, maar dat mag niet meer. Een negatief advies mag wel nog steeds, maar het mag niet bindend zijn.
Beroep instellen tegen een negatief bindend studieadvies
Het feit dat het studieadvies bindend is, hoeft niet te betekenen dat de student er zomaar mee akkoord hoeft te gaan. De student kan er altijd beroep tegen instellen. Dat doet de student bij het College van Beroep voor de Examens (CBE). Via een spoedvoorziening kan de student dan ook nog deelnemen aan de hertentamens. Tegen de beslissing van het College van Beroep voor de Examens kan opnieuw een hoger beroep worden ingesteld bij het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (CBHO).
Opletten met het inroepen van persoonlijke omstandigheden
Studenten die een NBSA krijgen, roepen vaak persoonlijke omstandigheden in. Het is belangrijk om te weten dat dergelijke persoonlijke omstandigheden altijd zo snel mogelijk aan de studieadviseur moeten worden gemeld. Wachten tot een NBSA om ineens persoonlijke omstandigheden in te roepen, is dan ook niet aanbevolen. Houd er bovendien rekening mee dat deze persoonlijke omstandigheden moeten bewezen worden en dat er moet worden aangetoond dat ze invloed hebben op de studies.
Stap voor stap ingaan tegen een negatief bindend studieadvies
Een student hoeft zich echt niet neer te leggen bij een negatief bindend studieadvies. Studentenorganisaties zoals de LSVb (Landelijke Studentenvakbond) verzetten zich al langer tegen deze manier van werken omdat studenten daarbij te weinig kansen krijgen en de verantwoordelijkheid te veel van de onderwijsinstelling wordt afgeschoven. Van mening dat het negatief advies niet terecht is? Volg dan onderstaand stappenplan.
Stel beroep in bij het CBE
Binnen zes weken na de ontvangst van het negatief bindend studieadvies moet de student beroep instellen bij het CBE. Talm dus niet en onderneem tijdig actie. Ook interne, informele bezwaarprocedures zijn geen goed idee omdat het er soms voor kan zorgen dat de termijn van zes weken wordt overschreden. De student dient dan een beroepschrift te schrijven en aan te geven waarom hij of zij wel geschikt is voor de opleiding. In de praktijk moet de student dan aantonen dat niet zijn persoonlijke capaciteiten aan de basis van het falen liggen, maar persoonlijke omstandigheden. De persoonlijke omstandigheden waar de student zich op kan beroepen zijn ziekte, zwangerschap, bijzondere familiale omstandigheden, bestuurslidmaatschap, topsport en lichamelijke, zintuiglijke of andere stoornissen. Lever hier altijd een bewijs van aan.
Meer over juridische problemen als studentVraag een voorlopige voorziening aan
Het is mogelijk dat de beslissing van het CBE even op zich laat wachten. Wanneer daardoor het risico bestaat dat er studievertraging wordt opgelopen, moet de student om een voorlopige voorziening vragen. Dit kan gewoon in het beroepschrift. Dit wordt meestal wel toegewezen. In afwachting van de beslissing kan de student dan toch gewoon de studies voortzetten.
Opnieuw beroep instellen
Wanneer ook de beslissing van het CBE niet gunstig uitpakt, kan er nog een beroep worden ingesteld bij het CBHO. Ook hier geldt dat dit binnen de zes weken moet gebeuren. Hier moet eveneens een beroepschrift worden ingediend. De zaak wordt vervolgens door één of drie rechters behandeld en een spoedprocedure behoort tot de mogelijkheden. Het is toegestaan om zich door een advocaat te laten vertegenwoordigen. Zeker wanneer de student een rechtsbijstandverzekering heeft, is dit aanbevolen.
Veelgestelde vragen over het (negatief) bindend studieadvies
Voor een student kan het krijgen van bindend studieadvies (BSA) een spijtig en verwarrend moment zijn. Het kan zijn dat je vragen hebt over de regels en voorwaarden die hierbij gelden. Om je op weg te helpen, hebben we een aantal veelgestelde vragen over het (negatief) bindend studieadvies voor je op een rijtje gezet.
Wanneer kent mijn onderwijsinstelling een NBSA toe?
Dat is te lezen in de toepasselijke OER. Bij de meeste onderwijsinstellingen geldt dat minstens 48 van de 60 studiepunten moeten worden behaald. Dit kan echter hoger liggen. Onderwijsinstellingen weten vanuit resultaten uit het verleden wat de drempel is om nog echt slaagkansen te hebben. Vaak wordt een NBSA automatisch opgesteld. De kans is groot dat niemand persoonlijk naar het dossier heeft gekeken. Enkel door beroep in te stellen is dat wel het geval.
Mag ik later nog terugkeren voor dezelfde opleiding?
Misschien. Bij de meeste onderwijsinstellingen kan dit minstens een jaar later, na toestemming van de directeur. Er moet dan worden aangegeven waarom het nu wel zou lukken.
Mag een onderwijsinstellingen voorwaarden aan een BSA verbinden?
Neen. Tijdens het eerste studiejaar kunnen ze wel aangeven hoeveel studiepunten de student nog moet behalen om een NBSA te voorkomen. Ze kunnen echter geen positief bindend advies onder voorwaarden uitdelen. De wetgeving is hier duidelijk over: één keer, op het einde van het eerste studiejaar, mag een onderwijsinstelling positief of negatief oordelen en daar stopt het dan ook. Niet alle onderwijsinstellingen volgen dit correct. Ook als ze iemand het voordeel van de twijfel gunnen, kunnen ze het volgend studiejaar niet meer van mening veranderen.
Is het nuttig om mij na een waarschuwing uit te schrijven?
Wanneer het alvast duidelijk is dat het wel heel moeilijk wordt om een NBSA te voorkomen, kan dat nuttig zijn. De student kan dan volgend studiejaar opnieuw beginnen. Er wordt dan geen rekening meer gehouden met de resultaten van het vorige studiejaar. Uiteraard moet er dan opnieuw aan de NBSA zijn voldaan.
Tellen alle vakken mee voor de BSA-norm?
Bekijk hiervoor opnieuw de OER. Bij veel onderwijsinstellingen is het zo dat sommige keuzevakpunten niet meetellen voor de BSA-norm. Of dat het geval is en om welke vakken het gaat, staat in de regeling te lezen.