Helmplicht voor de elektrische fiets
Nederlanders houden van de fiets en al helemaal van de elektrische fiets. Ons land telt al ongeveer vijf miljoen elektrische fietsen en dat aantal blijft maar stijgen. De elektrische fiets biedt nu eenmaal veel voordelen. Zonder al te veel inspanningen kom je aan op je bestemming. Toch zijn er ook nadelen aan verbonden. Zo rijd je met een elektrische fiets mogelijk wat sneller. Dat kan grote gevolgen hebben als je ten val komt. Daarom zijn er steeds meer experts die oproepen tot een helmplicht voor de elektrische fiets.
Geen helmplicht voor de elektrische fiets
Per 1 januari 2023 geldt er een helmplicht op de snorfiets. Dergelijke snorfietsen mogen niet sneller dan 25 kilometer per uur rijden. Voor de klassieke e-bike die ook tot 25 kilometer per uur kan rijden, geldt er momenteel nog geen helmplicht. Een helmplicht is er wel voor de speed pedelec. Dat komt omdat een speed pedelec tot wel 45 kilometer per uur kan rijden.
Helmplicht voor snorfietsen en speed pedelecs, niet voor e-bikes
Ten opzichte van een speed pedelec gelden er strenge regels. Het gaat dan niet alleen om een helmplicht, maar bijvoorbeeld ook om een verplichte WA-verzekering, een verplichte kentekenplaat en dergelijke meer. Ook voor een snorfiets geldt er een helmplicht. Het is opvallend dat de helmplicht echter niet geldt voor e-bikes die tot 25 kilometer per uur kunnen rijden, wat toch even snel is als de maximumsnelheid van een snorfiets. Volgens een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat komt dat omdat er momenteel geen groot maatschappelijk draagvlak is voor een verplichte fietshelm.
Voor- en tegenstanders van de helmplicht voor de elektrische fiets
Dat er weinig maatschappelijk draagvlak is voor een helmplicht voor de elektrische fiets is een vaststaand feit. Dat komt onder andere doordat zo’n fietshelm er niet goed uitziet. Het is wel zo dat de houding van de Nederlander hierin al enigszins is gewijzigd. Vroeger heerste er een nog groter taboe rond de fietshelm – wij Nederlanders kunnen toch goed genoeg fietsen –, maar tegenwoordig kiezen steeds meer mountainbikers en racefietsers ervoor om alsnog een fietshelm te dragen. Recreatieve fietsers laten de fietshelm echter nog vaak links liggen. Het contrast met bijvoorbeeld Duitsland is groot. Daar zal je nog maar zelden een kind zonder een helm zien fietsen.
Het blijkt dat fietshelmen de drempel om te fietsen verhogen. Daarom zijn belangengroepen voor fietsers tegen een fietshelmplicht. Onder meer de Fietsersbond is geen voorstander van een verplichte fietshelm. De Fietsersbond verwijst naar onderzoeken die aantonen dat er dan minder fietsers zullen zijn en het benadrukt dat fietsveiligheid voor een groot deel bestaat uit safety in numbers. Men wil vooral de fietsers oproepen tot een persoonlijke verantwoordelijkheid, waarbij ze zelf beslissen of ze al dan niet een helm dragen. Volgens deze visie is de rol van de overheid beperkt tot bewustwordingscampagnes.
Toch zijn er ook voorstanders van een helmplicht voor de elektrische fiets. Onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heeft bijvoorbeeld aangetoond dat fietsers met een helm tot zestig procent minder kans hebben op een ernstig hoofd- en hersenletsel. Het zou zelfs gaan om zeventig procent minder kans op een dodelijk letsel. Met een verplichte fietshelm zouden er jaarlijks ongeveer 85 verkeersdoden minder zijn. Onderzoek van het UMCG (Universitair Medisch Centrum Groningen) toonde ook al aan dat ongelukken met een elektrische fiets opvallend vaker slecht aflopen dan verkeersongelukken met een traditionele fiets. Dat zijn allemaal goede redenen om een fietshelm voor e-bikes te verplichten.
Helmplicht voor elektrische fietsen in het buitenland
In Nederland is er geen helmplicht voor de elektrische fiets, behalve dan voor de speed pedelec. In het buitenland kunnen er andere regels gelden. Het is belangrijk om hiervan op de hoogte te zijn als je je elektrische fiets of speed pedelec meeneemt naar het buitenland. Hieronder zijn de regels per Europees land weergegeven. Niet overal wordt het onderscheid tussen een e-bike en een speed pedelec gemaakt of zijn er duidelijke regels omtrent speed pedelecs.
| Land | Helmplicht e-bike | Helmplicht speed pedelec |
|---|---|---|
| België | Nee | Ja |
| Denemarken | Nee | Ja (gewone fietshelm volstaat) |
| Duitsland | Nee | Ja |
| Frankrijk | Ja, voor kinderen jonger dan 12 jaar | Ja (goedgekeurde bromfietshelm) |
| Italië | Nee | Ja (goedgekeurde bromfietshelm) |
| Kroatië | Ja, verplicht tot 16 jaar | Ja (goedgekeurde bromfietshelm) |
| Luxemburg | Nee | Ja (goedgekeurde bromfietshelm) |
| Noorwegen | Nee | Ja (goedgekeurde bromfietshelm) |
| Oostenrijk | Ja, voor kinderen tot 12 jaar | Ja (goedgekeurde bromfietshelm) |
| Polen | Nee | NTB |
| Portugal | Ja (goedgekeurde fietshelm) | Ja (goedgekeurde bromfietshelm) |
| Slovenië | Ja, voor iedereen jonger dan 18 jaar | NTB |
| Slowakije | Ja, voor kinderen tot 15 jaar en voor iedereen buiten de bebouwde kom | NTB |
| Spanje | Ja, voor kinderen tot 16 jaar en voor iedereen buiten de bebouwde kom. | Ja (goedgekeurde bromfietshelm) |
| Tsjechië | Ja, voor iedereen jonger dan 18 jaar | NTB |
| Verenigd Koninkrijk | Nee | Ja (goedgekeurde bromfietshelm) |
| Zweden | Ja, verplicht tot 15 jaar | Ja (goedgekeurde bromfietshelm) |
| Zwitserland | Nee | Ja (gewone fietshelm volstaat) |
Veelgestelde vragen over het dragen van een helm op de elektrische fiets
Dat er wel een helmplicht is voor snorfietsen, maar niet voor e-bikes die even hard kunnen rijden, roept soms vragen op. Geheel onbegrijpelijk is dat natuurlijk niet. Als jij hier nog vragen over hebt of andere vragen hebt over het dragen van een helm op de elektrische fiets, raden we aan om de onderstaande FAQ door te nemen. Het antwoord op jouw vraag is mogelijk hieronder te vinden.
Is er een helmplicht voor e-bikes of speed pedelecs? En hoe zit het met de aansprakelijkheid?
Voor een elektrische fiets die wordt gelijkgesteld met een (snor)fiets geldt er geen helmplicht. Voor speed pedelecs geldt er wel een helmplicht. Als er een helmplicht geldt en de helm niet wordt gedragen, kent men in de rechtspraak soms een gedeelte eigen schuld toe. De redenering is dan dat het onterecht niet dragen van een helm de schade heeft vergroot en dat deze schadevergroting niet aan de aansprakelijke partij mag worden toegerekend.
Verplichten verzekeraars een fietshelm op een e-bike?
Nee, als een fietshelm niet door de wet is verplicht, is het dragen van een fietshelm ook door de verzekeraar niet verplicht. Verzekeraars raden wel aan om een fietshelm te dragen. Veel verzekeraars hebben al aangegeven dat ze een voorstander zijn van het verplicht dragen van een fietshelm op een e-bike, maar dat de verantwoordelijkheid bij de wetgever ligt.
Welke fietshelm moet ik dragen op een e-bike?
In Nederland is het niet verplicht om een fietshelm te dragen op een e-bike. In het buitenland is dat soms wel het geval. Meestal volstaat dan een traditionele fietshelm. Een helm die voldoet aan de norm EN 1078 is een goede keuze voor elektrische fietsen die snelheden tot 25 kilometer per uur behalen.
Welke fietshelm moet ik dragen op een speed pedelec?
Het dragen van een fietshelm op een speed pedelec is sinds 2017 verplicht. Je dient hiervoor zelfs een helm te hebben die aan een aangepaste norm voldoet, de norm NTA 8766. Een traditionele fietshelm volstaat met andere woorden niet. Deze helmen zijn enerzijds lichter en ventileren beter dan een bromfiets- of motorhelm, terwijl ze anderzijds beter beschermen dan een traditionele fietshelm.
Kan ik een boete krijgen als ik geen fietshelm draag op een speed pedelec?
Ja, het dragen van een genormeerde fietshelm op een speed pedelec is verplicht. Wie geen fietshelm draagt of een fietshelm draagt die niet aan de norm voldoet, kan bekeurd worden. Ook wie vanaf 1 januari 2023 geen helm draagt op de snorfiets kan een boete van 100 euro krijgen.