Wie moet de schade vergoeden bij een kettingbotsing?

Bij kettingbotsingen zijn vaak veel voertuigen betrokken en is de schade nauwelijks te overzien. Bij een kettingbotsing bij Akkrum, eind vorig jaar, waren bijvoorbeeld nog 30 voertuigen betrokken en kwam een persoon om het leven. In 2014 ging het zelfs om 150 voertuigen en twee doden. De verkeersramp bij Prinsenbeek (1972) is nog steeds de zwaarste kettingbotsing in de Nederlandse geschiedenis. Toen waren er ook twee tankwagens bij de kettingbotsing betrokken en ontstond er een vuurzee waarbij dertien personen om het leven kwamen. Een groot deel van hen zat gekneld en werd levend verbrand. Telkens opnieuw werden er vragen gesteld over de aansprakelijkheid. En laat het duidelijk zijn dat de aansprakelijkheidsvraag bij kettingbotsingen ongelofelijk complex is.

Moeilijke aansprakelijkheidsregeling bij kettingbotsingen

Bij kettingbotsingen kunnen er zich uiteenlopende situaties voordoen waarbij er over en weer talloze fouten worden gemaakt. Denk daarbij aan:

• Een bestuurder remt bruusk en zorgt ervoor dat een achterligger niet voldoende tijd meer heeft om tot stilstand te komen

• De achterligger houdt onvoldoende afstand om tot stilstand te komen

• Momentane onoplettendheid zorgt voor een te late remreactie

• Een auto heeft de achterlichten niet aanstaan en wordt hierdoor onvoldoende opgemerkt in de mistige omstandigheden

• Een technisch defect aan het voertuig

• Een vrachtwagen is te zwaar beladen en kan daardoor niet tijdig remmen

• Enzovoort

Wie dit goed bekijkt, merkt dat een kettingbotsing zijn naam niet gestolen heeft. Er ontstaat per slot van rekening een keten van aansprakelijkheden. Zo zal degene die helemaal achteraan de kettingbotsing op zijn voorligger inrijdt, aansprakelijk zijn voor de schade van zijn voorligger. De voorligger is in principe opnieuw aansprakelijk voor zijn voorligger, hij had maar voldoende afstand moeten houden, tenzij hij kan bewijzen dat hij geen schuld treft en hij gewoon werd doorgeduwd.

Zo gaat het verder tot helemaal vooraan. Daar kan er dan weer een andere oorzaak zijn, bijvoorbeeld omdat de auto vooraan heel bruusk op de rem ging staan of veranderde van rijstrook zonder zijn richting aan te geven. Hij is dan aansprakelijk voor de schade van zijn achterligger, net zoals de auto die op die achterligger inreed dat ook is.

Vervolgens moet er ook nog rekening gehouden worden met een eventueel percentage eigen schuld, bijvoorbeeld omdat een auto de achterlichten niet had ingeschakeld terwijl dat eigenlijk wel nodig was.

Overeenkomst Vereenvoudigde Schaderegeling

De theoretische toepassing van zo'n aansprakelijkheidsketen wordt vaak heel ingewikkeld. Daarbij treden er ook nog eens talloze bewijsproblemen op. Er wordt dan met verklaringen van inzittenden gezwaaid en iedereen zit foto's te nemen om toch maar aan te tonen wat er is gebeurd. Dit zou het ongelofelijk ingewikkeld maken en uiteindelijk in lange juridische procedures resulteren waar niemand iets bij te winnen heeft. Bekijk bijvoorbeeld even deze camerabeelden. Wie kan nog zeggen hoe het allemaal zit?

Daarom hebben WA-verzekeraars het onderling op een akkoordje gegooid: de Overeenkomst Vereenvoudigde Schaderegeling (OVS). De meeste verzekeraars zijn hiermee akkoord gegaan. De OVS behandelt de afhandeling van verschillende standaardsituaties, zoals een kettingbotsing. Eenvoudig gezegd betekent het dat de verzekeraar van de achterligger telkens de schade van de voorligger moet vergoeden als deze voorligger wordt geraakt.

Toch zijn er ook hier nog een aantal bijzondere situaties mogelijk die de afhandeling extra ingewikkeld maken:

• Een auto is niet verzekerd

• Er is een buitenlandse verzekeraar waarmee een akkoord moet worden gevonden

• Een slachtoffer vecht de toepassing van de OVS-regeling aan

• Verzekeraars hebben onderling een andere schaderegelingsovereenkomst gesloten

• Er bestaat discussie over de toepasselijkheid van OVS-afspraken (bv. omdat een auto al dan niet geparkeerd was)

Als de OVS-regeling niet kan worden toegepast, zijn de verzekeraars overeengekomen om deze enkelvoudige botsing buiten de keten te laten en apart te behandelen. De rest van de keten wordt wel gewoon volgens de OVS-regeling afgehandeld. Soms wordt het echter zo gecompliceerd dat verzekeraars overeenkomen dat elke verzekeraar de schade van zijn eigen verzekerde vergoedt.

Houd er ten slotte rekening mee dat deze regeling enkel geldt wanneer er sprake is van een kettingbotsing. De OVS-regeling geeft zelf aan wanneer dat het geval is:

• Er moeten meer dan twee motorrijtuigen bij de botsing betrokken zijn (een fietser telt bv. niet mee)

• Deze motorrijtuigen moeten op dezelfde weg en achter elkaar rijden (tegenliggers tellen niet mee)

• Het achteroprijdend motorrijtuig moet in botsing komen met het aanrakingsvlak van het motorrijtuig dat voor hem rijdt

Schadevergoeding na een kettingbotsing

Op basis van de OVS-regeling of op basis van de causaliteitsleer krijgen slachtoffers alle schade of een deel van de schade vergoed. Hierbij komt alle schade in aanmerking, zoals:

• Materiële schade aan het voertuig

• Letselschade aan alle inzittenden (bv. bij een whiplash)

• Inkomensverlies

• De kosten voor een vervangwagen

• Administratie- en reiskosten

• Juridische kosten

• Smartengeld

• Enzovoort

In elk geval duurt het bij een kettingbotsing vaak langer alvorens er een schadevergoeding wordt toegekend. Dat komt omdat er altijd eerst wordt gewacht op het omstandig politierapport en omdat er vaak wel een aantal moeilijkheden optreden waarbij er nieuwe afspraken worden gemaakt. Wanneer er geen bijzondere moeilijkheden optreden, kan het soms wel snel gaan. Bij de kettingbotsing in 2014, toen er zo'n 150 auto’s betrokken waren, was het dossier al binnen de maand afgehandeld.

Wie een cascoverzekering en/of inzittendenverzekering heeft, kan het een en ander wel meteen met de eigen verzekering afhandelen. Hierdoor kan er sneller worden uitbetaald. Voor inzittenden kan de bedrijfsregeling schuldloze derde een oplossing bieden. Zij kunnen dan een verzekeraar naar keuze aanspreken, bij voorkeur de verzekeraar van het voertuig waarin ze zitten. Later, wanneer de aansprakelijkheidsvraag duidelijk is, regelen de verzekeraars de situatie onderling. Hierdoor krijgen slachtoffers die sowieso geen schuld treffen toch snel een schadevergoeding.