Achteruitrijden en schade: hoe is de aansprakelijkheid geregeld?

Het uitvoeren van een manoeuvre staat op de derde plaats qua veelvoorkomende ongelukken. Achteruitrijden met de wagen is dan ook een gevaarlijk moment. Een bestuurder kan een inschattingsfout maken, een andere wagen niet zien of een paaltje raken. De WA-verzekeraar en/of de cascoverzekeraar moeten redding brengen.

Aansprakelijkheid bij het achteruitrijden

Bij het achteruitrijden is er sprake van een “bijzonder manoeuvre”. Het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990) haalt dit zelfs als voorbeeld aan. Ditzelfde reglement geeft aan dat bestuurders die zo'n bijzonder manoeuvre uitvoeren, eerst het overige verkeer voor moeten laten gaan. Wanneer een bestuurder tijdens het achteruitrijden een andere verkeersdeelnemer raakt, zal hij in principe ook aansprakelijk zijn. Dit geldt ook voor parkeerassistentiesystemen en zelfrijdende auto's.

Fout van andere verkeersdeelnemers

In de meeste gevallen volstaat bovenstaande algemene regel. Soms kan de situatie echter ook complexer zijn en kan een andere weggebruiker ook een fout hebben gemaakt. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer een andere auto met overdreven snelheid nadert. In zo'n geval kan er sprake zijn van eigen schuld. Dat is ook evident: door zijn overdreven snelheid heeft de andere bestuurder de schade alleen maar erger gemaakt en het zou dan onredelijk zijn om alle schade toe te schrijven aan de bestuurder die achteruitrijdt. Er moet daarom een afweging worden gemaakt van de manier waarop de fouten zich over en weer verhouden. Op basis van deze verhouding wordt de causaliteit vastgesteld. Bovenstaande regels gelden ook wanneer twee auto's achteruitrijden. In principe zullen zij dan elk voor 50% aansprakelijk zijn voor de schade aan het andere voertuig. Bij voetgangers of fietsers speelt de bepaling van artikel 185 Wegenverkeerswet nog steeds een rol.

Verzekering bij schade door achteruit te rijden

Schade door achteruitrijden is een schoolvoorbeeld van aansprakelijkheid in het verkeer. In deze situaties zal de WA-verzekering de schade aan de tegenpartij dan ook vergoeden, uiteraard in verhouding tot de causaliteit. Bij een 50/50-verdeling betaalt de WA-verzekeraar van de ene bestuurder dan 50% van de schade aan het andere voertuig, en vice versa. De schade aan het eigen voertuig wordt nooit door de eigen WA-verzekering vergoed. Daarvoor is er dan weer de cascoverzekering. Dit toont aan dat het naast de WA-verzekering ook altijd aanbevolen is om een cascoverzekering af te sluiten.

Ook het parkeerterrein speelt een rol

De beheerder van een parkeerterrein kan (deels) aansprakelijk zijn voor het schadegeval. Het parkeerterrein moet dan wel zo zijn ingericht dat de situatie voor de autobestuurders gevaarlijk wordt. Bij het achteruitrijden zal daar niet zo snel sprake van zijn, maar er bestaat wel degelijk jurisprudentie hierover. Zo werd Schiphol bijvoorbeeld al eens aansprakelijk gesteld omdat een luchtverversingskanaal heel laag hing. Een hoge auto die achteruit op de parkeerplek parkeerde, kon niet anders dan het luchtverversingskanaal aanrijden. Het risico werd nergens aangegeven en dus was Schiphol, de uitbater van de parking, aansprakelijk. Dat kan natuurlijk ook het geval zijn wanneer bijvoorbeeld een gemeente een gevaarlijke parkeerplaats aanbiedt.

Daarnaast speelt het parkeerterrein op een andere manier nog een rol. Bij een privé-parking hoeft bijvoorbeeld geen rekening te worden gehouden met de 50%- en 100%-aansprakelijkheidsregels ten aanzien van fietsers en voetgangers. Wel zal niet zo snel sprake zijn van een privé-parking. Daarvoor mag de parking per slot van rekening niet voor alle weggebruikers, eventueel na het aanschaffen van een ticket, toegankelijk zijn.