Aansprakelijkheid bij sportvissen
Zonder al te veel in detail te treden, bespreken we kort de regels die van toepassing zijn op de visserij. Enige kennis van deze regels is belangrijk, omdat het overtreden van de regels in aansprakelijkheid kan resulteren. Voor een compleet overzicht en een gedetailleerde bespreking van de regels verwijzen we je door naar de website van Sportvisserij Nederland. Op deze pagina ligt de focus namelijk op aansprakelijkheidskwesties bij sportvissen.
Naar de website van Sportvisserij Nederland →Op deze pagina over aansprakelijkheid bij sportvissen
Visserijwet en visserijregels
De regelgeving met betrekking tot de visserij is opgesplitst in verschillende categorieën, waarbij een specifieke focus ligt op enerzijds de binnenwateren en anderzijds de zeevisserij en de kustwateren. De regels omvatten belangrijke aspecten, zoals vereiste visdocumenten, de gesloten tijd voor bepaalde aas- en vissoorten, minimummaten voor vissoorten en de bescherming van bepaalde soorten vis. Het niet naleven van deze regels kan leiden tot boetes.
Er zijn verschillende toezichthouders die controle uitoefenen op de naleving van deze regels. Meldingen van visstroperij worden bijvoorbeeld doorgegeven via het landelijke meldpunt visstroperij, waarna deze informatie wordt doorgegeven aan de relevante federatie en hun buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA's). De Kamer voor de Binnenvisserij speelt ook een cruciale rol, vooral in het verstrekken van informatie over visrechten aan de politie en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Voor aanvullende ondersteuning en vragen kunnen sportvissers terecht bij Sportvisserij Nederland, die als een centraal aanspreekpunt fungeert voor diverse visgerelateerde onderwerpen.
Visserij in de binnenwateren
Sportvissers mogen niet zomaar in de binnenwateren vissen. De algemene regel is dat ze hiervoor moeten beschikken over een schriftelijke toestemming van de visrechthebbende. Vaak regelt men dit via een hengelsportvereniging of een hengelsportfederatie. De (Kleine) VISpas geldt als een vergunning om in de wateren te vissen die op de lijst staan. Hieraan kunnen voorwaarden zijn gekoppeld, bijvoorbeeld welke aassoorten je mag gebruiken en met hoeveel hengels je mag vissen. Naast de regels die in de wet staan, moet er ook rekening worden gehouden met de algemene voorwaarden die van toepassing zijn op de VISpas of de Kleine VISpas. Wie zich niet aan deze regels houdt, kan een boete krijgen. Houd ook rekening met de gedragscodes.
Toegelaten aassoorten
In principe vist men met de aangewezen aassoorten. Het gaat om insecten, insectenlarven, worm, granen, zaden, kaas, deeg en dergelijke meer. Als er met aasvis wordt gewerkt, gelden er hoe dan ook bijzondere voorwaarden. Houders van de VISpas mogen onder voorwaarden vissen met slachtproducten of een dood visje.
Voor de binnenwateren geldt er voor sommige aassoorten een sluitingstijd die begint te lopen op 1 april en die loopt tot de laatste zaterdag van mei. Dan mag er niet met deze aassoorten worden gevist. Voor een aantal wateren is de sluitingstijd langer. Dit is bijvoorbeeld het geval voor het IJsselmeer, waar de sluitingstijd al begint te lopen op 16 maart en doorloopt tot 30 juni.
Regels over vissoorten
Er zijn niet alleen regels over het aas, maar ook over op welke vissen men mag vissen. Het is bijvoorbeeld verboden om te vissen op beschermde vissoorten. Dit zijn de vissoorten die in de Omgevingswet zijn opgenomen. Het gaat onder andere om de grote modderkruiper en de gestippelde alver. Als een visser per ongeluk toch zo’n vis vangt, moet hij deze in het water terugzetten. Zo’n terugzetplicht geldt ook voor vissen die te klein zijn. De minimummaten verschillen per vissoort. En gevangen paling moet ongeacht de grootte altijd terug worden gezet.
Zeevisserij en kustwateren
Net zoals er regels gelden voor de binnenwateren, zijn er ook regels voor de zeevissen in kust- en zeewater. Zo zijn er ook hier minimummaten waarmee rekening moet worden gehouden, bijvoorbeeld 30 centimeter voor schelvis of 85 mm voor zeekreeft. Daarnaast is er een terugzetplicht voor zalm, zeeforel, elft, fint en zeeprik. Houd ook rekening met de gedragscode voor de zeehengelsport, waarbij je onder meer zuinig moet zijn met lood en de regels voor aassteken in acht moet nemen. En weet dat er extra regels zijn met betrekking tot de recreatieve visserij met een vaartuig. Deze en andere regels zijn allemaal te vinden op de website van Sportvisserij Nederland.
Aansprakelijkheid in de sportvisserij
Over het algemeen krijgen sportvissers niet snel te maken met aansprakelijkheidsclaims. Dit komt onder meer doordat er bij sportvissen sprake is van een zekere mate van risicoacceptatie door de deelnemers. In de praktijk betekent dit dat incidenten of ongevallen tijdens het vissen vaak worden beschouwd als onderdeel van de sport en niet direct leiden tot aansprakelijkheidsclaims, tenzij er sprake is van opzet of grove nalatigheid. Verder moet ook rekening worden gehouden met de wedstrijdreglementen waarin de organisator vaak zogeheten exoneratiebedingen opneemt.
Aansprakelijkheid tijdens het vissen
Bij sportvissen geldt net als bij andere sportactiviteiten een verhoogde aansprakelijkheidsdrempel wat betreft ongelukken en incidenten die kunnen voorkomen. Dit houdt in dat deelnemers zich bewust moeten zijn van de inherente risico's en gevaren die bij de sport horen. Dit betekent dat vissers niet voor elk ongeval of elke vorm schade aansprakelijk kunnen worden gesteld. De verhoogde aansprakelijkheidsdrempel erkent dat sportactiviteiten vaak bepaalde risico's met zich meebrengen die door de deelnemers geaccepteerd worden. Dit betekent dat normale ongelukken of lichte onvoorzichtigheid meestal niet leiden tot aansprakelijkheid, opzet en grove nalatigheid wel. Het kan nu eenmaal gebeuren dat twee lijnen in de knoop raken, het is niet nodig om daarvoor meteen iemand aansprakelijk te stellen.
Dit wil natuurlijk niet zeggen dat sportvissers nooit aansprakelijk kunnen zijn, integendeel. Voor sportvissers is het nog altijd aan te raden om een particuliere aansprakelijkheidsverzekering (AVP) te hebben. Deze verzekering biedt doorgaans voldoende dekking voor de meest voorkomende incidenten die kunnen plaatsvinden tijdens het sportvissen. Een AVP dekt de verzekerde voor schade die hij per ongeluk toebrengt aan anderen of aan eigendommen van anderen. Dit kan variëren van kleine ongelukken, zoals het per ongeluk beschadigen van de uitrusting van een andere visser, tot meer significante incidenten.
Aansprakelijkheid van de wedstrijdorganisator
Bij deelname aan viswedstrijden geldt eveneens een verhoogde aansprakelijkheidsdrempel. Echter, bij wedstrijden moet ook rekening worden gehouden met de zogeheten exoneratiebedingen. Dit zijn bedingen of clausules die de aansprakelijkheid van de organisator beperken. Deze bedingen zijn erg vaak opgenomen in het wedstrijdreglement dat door de deelnemers is aanvaard. De exoneratiebedingen specificeren duidelijk dat deelnemers akkoord gaan met bepaalde beperkingen in de aansprakelijkheid van de organisator. Zo wordt er gewezen op de verantwoordelijkheid van de deelnemers zelf om zich adequaat voor te bereiden en zich bewust te zijn van de risico's, zoals een val of schade aan de uitrusting.
Volgens deze exoneratiebedingen neemt de organisator slechts een beperkte verantwoordelijkheid op zich. Dit betekent dat schade die voortkomt uit omstandigheden buiten de controle van de organisator, of schade als gevolg van eigen schuld of nalatigheid van de deelnemer, niet verhaalbaar is op de (verzekering van de) organisator. Ook bij schade die is ontstaan door het annuleren of wijzigen van een wedstrijd aanvaardt de organisator doorgaans geen aansprakelijkheid.
Aansprakelijkheid van bestuurders
Bestuurders van bijvoorbeeld visverenigingen kunnen zelf aansprakelijk zijn als de vereniging een fout maakt, hoewel er in de praktijk niet snel sprake is van bestuurdersaansprakelijkheid. De aansprakelijkheid van een bestuurder komt slechts naar voren wanneer er sprake is van ernstige, verwijtbare fouten of onbehoorlijke taakvervulling. Dit kan ook het geval zijn als een bestuurder toelaat dat een collega-bestuurder dergelijke fouten begaat.
Om de aansprakelijkheidsrisico's te beperken, is het van belang dat bestuurders goed op de hoogte zijn van de statuten en reglementen van hun vereniging of stichting. Een heldere taakverdeling binnen het bestuur en adequate controlemechanismen zijn essentieel. Het is belangrijk dat bestuurders niet alleen de papieren werkelijkheid bekijken, maar ook de praktische uitvoering van regels en statuten beoordelen. Daarnaast moeten bestuurders handelen in het belang van de vereniging of stichting en zorgen voor voldoende controle op hun eigen handelen en dat van anderen. Dit kan onder andere door het instellen van een toezichthoudend orgaan. Het afsluiten van een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering kan zorgen voor gemoedsrust.
Schadevergoeding en letselschade bij sportvissers
Bij letselschade onder sportvissers kan de berekening van de schadevergoeding complex zijn. Hierbij moet sowieso een onderscheid worden gemaakt tussen materiële en immateriële schade. Materiële schade omvat alle financiële verliezen die direct het gevolg zijn van het letsel, zoals medische kosten, verlies van inkomen en de kosten voor herstel of vervanging van beschadigde uitrusting. Aan de andere kant omvat immateriële schade, vaak aangeduid als smartengeld, een vergoeding voor niet-financiële schade, zoals pijn, leed en het verlies van levensvreugde. Bij sportvissers kan dit bijvoorbeeld betrekking hebben op het tijdelijk of permanent niet kunnen uitoefenen van hun hobby, wat een significante impact kan hebben op hun levenskwaliteit en persoonlijk geluk.
Bij de berekening van het smartengeld bij sportvissers worden diverse factoren in acht genomen. Naast de ernst en de duur van het letsel, wordt er ook gekeken naar de mate waarin het letsel invloed heeft op het leven en de persoonlijke hobby's van het slachtoffer. In de onderstaande voorbeelden wordt duidelijk dat de impact van het niet kunnen beoefenen van een hobby een belangrijk onderdeel is van de totale schadevergoeding waar sportvissers recht op hebben.
Slachtoffer heeft sportvissen moeten opgeven na achteropaanrijding
Een man van dertig jaar liep ten gevolge van een achteropaanrijding een whiplash op. Hierdoor had de man last van onder meer slapeloosheid en chronische schouderpijn. De man heeft zijn baan en zijn hobby’s, sportvissen en krachtsport, moeten opgeven. De man kreeg een smartengeldvergoeding van 2.750 euro (€ 4.026 na indexatie in 2023).
Man kan niet meer vissen en voetballen na aanrijding
Een man heeft na een aanrijding last van snelle vermoeidheid, nekpijn, hoofdpijn en duizeligheid. De man is hierdoor sterk beperkt geraakt in zijn arbeidsmarktmogelijkheden. Ook heeft de man zijn hobby’s, zijnde voetballen en vissen, moeten opgeven. De man kreeg een smartengeldvergoeding van 3.000 euro (geïndexeerd bedrag in 2023: € 4.565).
Niet meer kunnen vissen, lezen en autorijden na een gewelddadige overval
Een man werd tijdens carnaval door twee andere mannen overvallen. De overvallers sloegen met een knuppel op zijn hoofd en deelden verschillende messteken uit. Er was sprake van enorm veel bloedverlies. De man diende verschillende operaties te ondergaan, waarbij onder meer zijn milt is verwijderd. Hij verkeerde drie dagen in levensgevaar en heeft er veel schade aan overgehouden. Zo ziet hij bijvoorbeeld niet meer goed, waardoor hij niet meer kan autorijden, niet meer kan lezen en niet meer kan vissen. De man is heel onzeker en angstig geworden. Hij kreeg een smartengeldvergoeding van 5.000 euro (€ 7.447 in 2023).
Man kan niet meer biljarten en vissen na een aanrijding
Een man van 68 jaar werd in zijn auto aangereden door een andere automobilist. Hierdoor liep hij een ernstig zenuwletsel op. Dit zal niet meer verder herstellen, waardoor de man blijvend pijn heeft in de nek, de linkerschouder, de linkerarm en de linkerhand. De beweeglijkheid van de linkerschouder is beperkt en de man slaapt ook niet goed, omdat hij ’s nachts vaak wakker wordt van de pijn. De man moet de rest van zijn leven fysiotherapie blijven ondergaan om de pijn te bestrijden. Hij kan zijn favoriete hobby’s, vissen en biljarten, in ieder geval niet meer beoefenen. Hij kreeg een smartengeldvergoeding van 7.500 euro toegewezen (€ 9.247 in 2023).
Aansprakelijkheid van beroepsvissers
De aansprakelijkheid van beroepsvissers is aanzienlijk anders geregeld dan die van sportvissers. In de beroepsvisserij zijn de activiteiten vaak van grotere omvang en zijn de risico's die daarmee gepaard gaan ook substantieel hoger. Beroepsvissers moeten zich houden aan een breed scala aan regelgeving en wettelijke eisen, waaronder maritieme veiligheidsnormen, milieuvoorschriften en visquota. De onderstaande zaak toont aan hoe groot de schade soms kan zijn. Daarom is het voor beroepsvissers extra belangrijk om over goede aansprakelijkheidsverzekeringen te beschikken. De AVP-verzekering volstaat niet indien er sprake is van beroepsvisserij.
Aansprakelijkheid voor schade aan kabels op bodem Noordzee
In een recente zaak, behandeld door de maritieme kamer van de rechtbank in Rotterdam, werd de aansprakelijkheid van beroepsvissers bij het beschadigen van onderzeese kabels op de bodem van de Noordzee beoordeeld. De rechtbank oordeelde dat de vissersschepen die met hun vistuig internetkabels beschadigd hadden, niet aansprakelijk zijn voor de schade. Een belangrijke uitspraak, want per kabel ging het om bijna een half miljoen euro aan schade!
Dit oordeel was gebaseerd op het feit dat vissen over de zeebodem wettelijk toegestaan is, tenzij er specifieke verboden of beperkingen gelden, wat in dit geval (in het Engelse deel van de Noordzee) niet zo was. De rechtbank benadrukte dat het de verantwoordelijkheid van de kabelbedrijven is om risico's, zoals het raken van een kabel tijdens het vissen, te minimaliseren. De vissers hadden zich volgens de rechtbank naar de eisen van goed zeemanschap gedragen.
Veelgestelde vragen over sportvissen en de aansprakelijkheid bij sportvissen
Sportvissen is een populaire activiteit die zowel ontspanning als sportieve uitdaging biedt. Het is echter belangrijk om de regels en voorschriften te kennen, evenals de aansprakelijkheidsaspecten die hierbij komen kijken. Deze FAQ biedt antwoorden op veelvoorkomende vragen over sportvissen, de regels bij sportvissen en de gerelateerde aansprakelijkheidskwesties.
Is vissen een sport?
Ja, vissen kan beschouwd worden als een sport. Het vereist vaardigheid, kennis en fysieke inspanning. Sportvissen wordt ook gekenmerkt door competitieve elementen, vooral bij viswedstrijden. Dit zijn allemaal eigenschappen van een sport. Daarom is de verhoogde aansprakelijkheidsdrempel van toepassing.
Wanneer mag je vissen?
In Nederland mag je in principe het hele jaar door vissen, maar je mag niet het hele jaar door met alle soorten aas vissen of op alle vissoorten vissen.
Waar mag ik vissen zonder vergunning?
Je mag op zee vissen zonder een VISpas. Op de binnenwateren mag je in principe nooit vissen zonder een VISpas, behalve als je jonger bent dan veertien jaar en wordt begeleid door een volwassene die zelf een VISpas heeft.
Waar is een VISpas nodig?
Een VISpas is nodig om te mogen vissen in de meeste Nederlandse binnenwateren.
Is sportvissen dierenmishandeling?
Sportvissen wordt over het algemeen niet beschouwd als dierenmishandeling, zolang het wordt uitgevoerd volgens de richtlijnen en voorschriften.
Wanneer mag je snoekvissen?
Je mag het hele jaar door snoekvissen, behalve tijdens de gesloten tijd. Voor snoek loopt de gesloten tijd van 1 maart tot de laatste zaterdag van mei, behalve in het IJsselmeer waar de gesloten periode tot en met 30 juni duurt.
Waarom heb ik een VISpas nodig?
Een VISpas is nodig om legaal in openbare wateren te vissen. Het helpt bij het beheer en de instandhouding van visbestanden en waterkwaliteit.
Is een vismat verplicht?
Een vismat of onthaakmat is niet wettelijk verplicht, maar wordt sterk aanbevolen om de vis te beschermen tijdens het onthaken en fotograferen.
Dekt de AVP-verzekering schade bij sportvissen?
De reguliere aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP) dekt in principe de aansprakelijkheid voor incidenten die plaatsvinden tijdens hobbyactiviteiten, waaronder sportvissen.