Aansprakelijkheid bij golf

Golf is (g)een gevaarlijke sport

In principe wordt golf beschouwd als een ontspannende en veilige sport. Toch zijn er aanzienlijke risico's verbonden aan het spel, risico’s die het potentieel gevaarlijker maken dan veel mensen denken. Dit risico wordt vooral veroorzaakt door de harde golfballen en clubs die met hoge snelheid worden gebruikt. Een golfbal kan snelheden van meer dan 100 km/u bereiken en kan, indien verkeerd geslagen, een ernstig letsel veroorzaken. Een treffend voorbeeld hiervan is het incident waarbij een toeschouwer tijdens de Ryder Cup van 2018 haar zicht verloor na door een golfbal in het gezicht te zijn geraakt. Het slachtoffer wilde toen een flinke schadevergoeding voor haar zwaar oogletsel.

Deze risico's worden verder verhoogd door onvoorspelbare elementen in de sport, zoals misgeslagen ballen en afleidingen op de baan. De golfetiquette, die regels en richtlijnen voor veiligheid en sociaal gedrag omvat, speelt een cruciale rol in het minimaliseren van deze gevaren. Het roepen van "Fore!" bij een afwijkende bal, het wachten tot het speelveld vrij is en het respecteren van de veiligheidsnormen zijn essentieel. Ondanks deze voorzorgsmaatregelen blijft golf echter een sport met inherente risico’s waar deelnemers en toeschouwers zich van bewust moeten zijn.

Gevaar van onweer op de golfbaan

Onweer op de golfbaan brengt aanzienlijke risico's met zich mee. Elk individu is in eerste instantie verantwoordelijk voor het beoordelen van de situatie en het nemen van de juiste beslissingen. Golfclubs kunnen aansprakelijk worden gehouden voor eventuele schade die is veroorzaakt door onweer, indien ze niet de juiste beslissing hebben genomen en bijvoorbeeld de golfbaan niet hebben gesloten. Of indien ze een gevaarlijke boom bijvoorbeeld niet hebben geveld. Toch zullen golfclubs niet altijd direct aansprakelijk zijn. Ook de persoonlijke verantwoordelijkheid speelt nu eenmaal een rol.

Het is essentieel om het spel te staken bij bliksemdreiging. Als je minder dan tien seconden telt tussen de bliksem en de donder, is het onweer gevaarlijk dichtbij. In wedstrijdsituaties kan er een sirene klinken om spelers te waarschuwen. Mocht je overvallen worden door onweer en geen schuilplaats vinden, neem dan de hurkzit aan met je voeten tegen elkaar, om het contact met de grond te minimaliseren. Vermijd grote open vlaktes, bosranden, solitaire bomen en geleidende materialen, zoals hekken en lichtmasten. Open je paraplu niet en blijf niet in groepjes staan. Het gebruik van je gezond verstand is essentieel!

Aansprakelijkheidsregels bij golf

Bij het beoordelen van de aansprakelijkheid bij golf moet het onderscheid worden gemaakt tussen de aansprakelijkheid van de beheerder van een golfbaan en de aansprakelijkheid van de individuele golfspeler. De rechtspraak is over het algemeen streng ten aanzien van golfbaanbeheerders. Zij moeten voldoende maatregelen treffen om de veiligheid van zowel bezoekers als omwonenden te waarborgen. Het nalaten van gebruikelijke voorzorgsmaatregelen kan grote gevolgen hebben.

Wat betreft de aansprakelijkheid van spelers, kan de aansprakelijkstelling worden gestoeld op de theorie van de onrechtmatige daad. De omwonende kan zowel de beheerder als de speler aansprakelijk stellen. De speler kan vervolgens stellen dat de beheerder onvoldoende voorzorgsmaatregelen heeft genomen om de schade te voorkomen en kan de betaalde schadevergoeding op zijn beurt op de beheerder verhalen.

Bij interacties tussen spelers onderling is er sprake van sport- en spelsituaties. Dan geldt een verhoogde drempel voor aansprakelijkheid. Deelnemers aan het spel moeten bepaalde risico's en gedragingen van elkaar verwachten. Ongevallen die plaatsvinden tijdens het spel, maar die niet opzettelijk zijn veroorzaakt, worden vaak beschouwd als een ongelukkige samenloop van omstandigheden en leiden niet snel tot aansprakelijkheid. Echter, opzettelijke daden die resulteren in letsel of schade zijn onrechtmatig en vallen buiten de bescherming van deze verhoogde drempel.

Letselschade op en rond de golfbaan

Een golfbal kan met een hoge snelheid iemand raken en zo letselschade veroorzaken. De aansprakelijkheid is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waarbij onder meer de hoedanigheid van het slachtoffer een rol speelt. Wanneer een golfer bijvoorbeeld een wandelaar raakt die naast de golfbaan loopt, kan de golfer relatief eenvoudig aansprakelijk worden gesteld voor het letsel. In zo'n geval biedt de particuliere aansprakelijkheidsverzekering (AVP) van de golfer dekking. Als de golfer geen AVP heeft of deze onvoldoende is, kan een beroep worden gedaan op de polis van de Nederlandse Golf Federatie (NGF). Mocht het onduidelijk zijn wie de bal heeft geslagen, dan kan de golfclub aansprakelijk worden gesteld.

Voor letsel aan een medespeler geldt een vergelijkbare procedure. Dan moet er wel rekening worden gehouden met de verhoogde aansprakelijkheidsdrempel. De golfer die het letsel veroorzaakt, moet eerst een claim indienen bij zijn eigen AVP. Indien deze verzekering ontbreekt of onvoldoende dekking biedt, kan de schade worden geclaimd op de collectieve aansprakelijkheidspolis van de NGF. Het is ook belangrijk dat golfbanen voorzorgsmaatregelen treffen, zoals het plaatsen van waarschuwingsborden of het gebruik van signaleringssystemen, om zowel spelers als omstanders te beschermen. Als de golfbaan dit niet doet, kan de golfbaan aansprakelijk worden gesteld voor de letselschade.

Een voorbeeld van een letselschadezaak bij golf betreft een incident tijdens een golftoernooi, waarbij een deelnemer ernstig oogletsel opliep na geraakt te zijn door een golfbal. De rechtbank Amsterdam behandelde deze zaak en moest bepalen of er sprake was van een sport- en spelsituatie, wat belangrijk is voor het beoordelen van de aansprakelijkheid. Ondanks dat de betrokken spelers afzonderlijk deelnamen aan het toernooi, concludeerde de rechtbank dat er inderdaad sprake was van een sport- en spelsituatie. De rechtbank stelde vast dat de golfer die de bal sloeg, de veiligheidsnormen binnen de golfsport had geschonden door niet op de aanwezigheid van andere spelers te letten en een verhoogd risico te nemen dat zijn bal iemand zou raken. Deze actie werd beschouwd als onrechtmatig en valt buiten de normaal aanvaardbare risico’s van het spel. Daarom werd de golfer succesvol aansprakelijk gesteld voor de letselschade van een andere speler.

Aansprakelijkheid bij schade aan eigendommen bij het golfen

Bij schade die is veroorzaakt door een afgeslagen golfbal, zoals een gebroken ruit van een huis naast de golfbaan of schade aan een auto op de parking, rijzen er belangrijke aansprakelijkheids- en verzekeringstechnische kwesties. Als de verantwoordelijke golfer geïdentificeerd kan worden, kan deze persoon aansprakelijk worden gesteld voor de schade. In zo'n geval moet de schadeclaim worden ingediend onder de particuliere aansprakelijkheidsverzekering (AVP) van de golfer. Deze verzekering dekt de schade, mits er geen sprake is van opzet en aan de andere voorwaarden van de polis is voldaan. In het geval van opzet, zal de golfer zelf voor de kosten moeten opdraaien.

Als de golfer over een AVP-verzekering beschikt en de schade niet opzettelijk heeft veroorzaakt, wordt de schadeclaim via deze verzekering afgehandeld. Indien de golfer geen AVP heeft, kan de schadeclaim eventueel worden ingediend bij de Nederlandse Golf Federatie (NGF), die een collectieve aansprakelijkheidsverzekering heeft voor haar leden. Deze verzekering fungeert als secundaire dekking, wat betekent dat deze pas in werking treedt als er geen andere polis is die de schade dekt.

In situaties waarbij de identiteit van de verantwoordelijke golfer niet kan worden achterhaald, kan de eigenaar van de beschadigde eigendom de golfclub aansprakelijk stellen. De club zal de claim eerst proberen te verhalen op zijn bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (AVB). Als deze geen dekking biedt, kan de claim worden ingediend onder de collectieve aansprakelijkheidsverzekering van de NGF.

Aansprakelijkheid van golfbanen en golfverenigingen

Golfbanen en golfverenigingen kunnen aansprakelijk zijn bij ongevallen op en rond de golfbaan, vooral als deze ongevallen het gevolg zijn van nalatigheid in het onderhouden van de golfbaan, het niet naleven van veiligheidsnormen of het ontbreken van adequate waarschuwingen voor potentiële gevaren. Bijvoorbeeld, als een golfer gewond raakt door slecht onderhouden faciliteiten of door gevaren op de baan die niet duidelijk waren aangegeven, kan de golfbaan of -vereniging aansprakelijk worden gesteld voor de geleden schade. Het is daarom essentieel dat golfbanen en -verenigingen regelmatig hun faciliteiten inspecteren, ze goed onderhouden en duidelijke richtlijnen en waarschuwingen bieden om de veiligheid van alle spelers te garanderen.

Aansprakelijkheid golfclub bij een bedrijfsongeval

Werkgevers zijn verantwoordelijk voor het creëren van een veilige werkomgeving voor hun personeel. In het geval van een ongeval op de werkplek, ook binnen een golfclub, kan de werkgever aansprakelijk worden gesteld voor letselschade die een werknemer oploopt. Werkgevers kunnen zich hiertegen beschermen door een geschikte aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten.

Een voorbeeld waarbij de aansprakelijkheid van een golfclub in het gedrang kwam, dateert uit 2016. Toen liep een werkneemster van een golfclub een ernstig hersenletsel op na zich te hebben gestoten aan het handvat van een koelkast in het clubhuis. Ondanks dat de verzekeraar van de golfclub de aansprakelijkheid in eerste instantie afwees, werd in hoger beroep vastgesteld dat de golfclub wel degelijk aansprakelijk is. De rechtbank oordeelde dat de werkgever onvoldoende maatregelen had getroffen om een dergelijk ongeval te voorkomen. Het hof stelde dat de werkneemster recht had op een aanvulling op haar uitkering en op smartengeld vanwege het opgelopen letsel.

Golfreglementen en aansprakelijkheid

Spelers krijgen vaak te maken met baan- en wedstrijdreglementen. Deze reglementen zijn cruciaal om een geordend en veilig spelverloop te garanderen. Deze reglementen stellen niet alleen de spelregels vast, maar omvatten ook richtlijnen voor gedrag en veiligheid op de baan. In het geval van incidenten kunnen deze reglementen een rol spelen bij het bepalen van aansprakelijkheid en of iemand al dan niet een fout heeft gemaakt. Aan de andere kant, als alle regels zijn nageleefd, kan dit de aansprakelijkheid van de speler beperken. Verder moet er ook rekening worden gehouden met zogeheten exoneratiebedingen. Deze worden vaak opgenomen in de reglementen en lidmaatschapsvoorwaarden van een golfclub. Deze bedingen kunnen de aansprakelijkheid van de organisatoren beperken voor bepaalde incidenten die zich voordoen tijdens het spel of op de golfbaan.

Smartengeld en golf

Het smartengeld speelt een belangrijke rol in situaties waarin mensen door een ongeval of incident een letsel oplopen dat hun dagelijks leven beïnvloedt. Bij het vaststellen van de hoogte van het smartengeld wordt rekening gehouden met de immateriële schade die iemand lijdt, zoals pijn, leed, en het verlies van levensvreugde. Een belangrijk aspect in deze berekening is de impact van het letsel op de hobby's en vrijetijdsbesteding van het slachtoffer. Golf is voor veel mensen niet alleen een sport, maar ook een belangrijk onderdeel van hun sociale leven en persoonlijke ontspanning. Wanneer iemand als gevolg van een ongeval niet meer in staat is om golf te spelen, kan dit een aanzienlijk verlies betekenen. Dit verlies aan plezier en ontspanning, evenals de mogelijke impact op sociale interacties en lichamelijke activiteit, wordt meegenomen in de beoordeling van het smartengeld. Een aantal voorbeelden tonen dit aan.

Whiplash en beperkingen bij golfen en skiën

Een vrouw liep ten gevolge van een aanrijding een whiplashtrauma op met vermoeidheidsverschijnselen en pijn in het schouder-, nek- en hoofdgebied. De vrouw ervaart problemen met het uitvoeren van huishoudelijk werk, kan haar haar werk in het onderwijs niet meer vervullen en ervaart beperkingen bij twee van haar hobby’s: golfen en skiën. Ze kreeg een smartengeldvergoeding van 6.000 euro (geïndexeerd bedrag in 2023: € 8.899).

Veel pijn en problemen met golfen en andere sporten na ongeval

Een man was bezig met bestratingswerkzaamheden en werd aan het hoofd geraakt door een bak van een mobiele kraan. De man zelf was een fervente sporter die hield van golfen, handballen, biljarten en voetballen. Daarnaast deed hij aan wielrennen. Na het ongeval heeft hij veel pijn ervaren, zowel overdag als ’s nachts. De man werd wakker van de pijn en was ernstig beperkt bij het autorijden en bij zijn hobby’s. Hij was ook vergeetachtig geworden. Hij gaat wel nog gaan kijken naar voetbalwedstrijden, maar is zelf gestopt met het deelnemen aan wedstrijdbiljarten en wielerraces. De man kreeg een smartengeldvergoeding van 10.000 euro (geïndexeerd bedrag in 2023: € 13.529).

Tips om letselschade tijdens het golfen te voorkomen

Letselschade tijdens het golfen kan ernstige gevolgen hebben. Daarom is het volgen van de golfetiquette cruciaal om risico's te minimaliseren. Het gaat om gedragsnormen die bijdragen aan de veiligheid en het plezier van alle spelers. Natuurlijk draait het om meer dan alleen het naleven van de spelregels, want het gaat ook om respectvol gedrag ten opzichte van medespelers, greenkeepers en de golfbaan zelf. De belangrijkste gedragsnormen zijn hieronder weergegeven.

• Als een geslagen bal afwijkt van de bedoelde richting, roep dan luid "Fore!" om anderen te waarschuwen.

• Zorg ervoor dat er niemand in je slagveld staat voordat je slaat.

• Vermijd zelf afgeleid te worden en voorkom het afleiden van andere spelers. Zet bijvoorbeeld je telefoon op stil.

• Voer geen oefenswings uit in de richting van andere spelers.

• Wacht met slaan tot greenkeepers aangeven dat het veilig is.

• Repareer pitchmarks en plaggen en hark bunkers aan. Dit voorkomt ongevallen.

• Houd een vlot speeltempo aan en wees attent op groepen achter je.

• Wees altijd bewust van je omgeving en de mogelijke risico's op de baan.