Aansprakelijkheid bij letselschade tijdens sport en spel

Bij sport en spel geldt een verhoogde aansprakelijkheidsdrempel. Hierdoor is niet elke tackle, zelfs als deze door de spelregels als onrechtmatig wordt beschouwd, ook juridisch onrechtmatig. Dit wil echter niet zeggen dat medespelers nooit aansprakelijk kunnen zijn. Bovendien rust er ook veel verantwoordelijkheid op de organisator.

Aansprakelijkheid van deelnemers aan sport en spel

In principe is men aansprakelijk van zodra men een fout begaat en daarbij schade veroorzaakt. Voor sporters zou zo'n situatie onwenselijk zijn. Zo zou een voetballer voor elke overtreding van een spelregel, wat toch wel vaststaat als hij een gele kaart krijgt, ook aansprakelijk zijn. De meeste mensen voelen aan dat zo'n situatie niet meteen bevorderlijk is voor het spel. Gelukkig zijn er bij sport en spel andere regels van toepassing.

Deze bijzondere afwijking komt er omdat wie aan een training of sportwedstrijd deelneemt, bepaalde gevaarlijke gedragingen mag verwachten. Door daaraan deel te nemen gaat men akkoord met dit risico. Het risico wordt met andere woorden tot op een zekere hoogte getolereerd. Dit klinkt heel bijzonder, maar dat is het niet. Bij bijvoorbeeld bedrijven vinden we het logisch dat zij elkaar concurrentie mogen aandoen, dat hoort bij het economisch spel, zolang deze concurrentie maar niet oneerlijk is. Zo gaat het ook bij sport. Ergens is er een ongeschreven fairplayregel die deelnemers niet mogen overschrijden.

Verschillen op en naast het veld

Dit werd ook bevestigd in de het Natrap-arrest (ECLI:NL:HR:1991:ZC0300). Toen had de speler Dekker bij een wedstrijd tussen Achilles 94 en VC Drachten 2 nagetrapt op de speler Van der Heide toen die laatste niet meer in balbezit was. Van der Heide liep daarbij een blijvend knieletsel op. De Hoge Raad oordeelde toen dat een sporter minder snel onrechtmatig handelt, omdat sporters onderling gevaarlijke gedragingen uitlokken. Het bevestigde met andere woorden dat er binnen en buiten het sportveld andere regels gelden: van zodra een voetballer het veld opstapt, mag hij een groter risico verwachten en daardoor kan hij zijn medespeler niet zomaar aansprakelijk stellen. Het is pas wanneer bepaalde gedragingen niet te verwachten zijn, zoals natrappen of een kopstoot, dat een gedraging onrechtmatig is en dat een schadeclaim wel mogelijk wordt. Het is net om deze reden dat de aansprakelijkheid hier wel werd aanvaard.

Verschillen tussen sportvelden

De overtreding van een spelregel resulteert dus niet meteen in de aansprakelijkheid van de speler. Wel zal er rekening mee worden gehouden bij de beoordeling van de claim. Dit omdat het wel degelijk relevant is wat in de sport al dan niet acceptabel is. Een vuistslag op een voetbalveld kan niet, maar in het boksen is dit heel normaal. Niet alleen zijn er dus andere regels op en naast het sportveld, maar er zijn ook verschillen tussen de sportvelden onderling.

Verschillen tussen sportniveaus

De overtreding van een spelregel zorgt dus nog niet meteen voor aansprakelijkheid, maar men houdt er wel rekening mee. Bepalender is het dan weer wat de deelnemers over en weer van elkaar mogen verwachten, wat natuurlijk deels door de spelregels wordt bepaald, maar ook door de praktische spelleiding. Dit houdt ook in dat men niet zomaar tussen verschillende sporten kan variëren, maar ook tussen verschillende niveaus. Op amateurniveau kan men bijvoorbeeld eerder een fout door een gebrekkige techniek verwachten.

Verschillen tijdens en na het spel

Vaak wordt aangenomen dat het spel en het aanvaarden van het hoger risico stopt na het laatste fluitsignaal, maar zo eenvoudig is het niet. Ook tijdens de rust of na het laatste fluitsignaal kan de minder strenge zorgplicht behouden blijven. Twee voorbeelden tonen dit aan.

In de eerste plaats is er het tennisbalarrest (ECLI:NL:PHR:1990:AD1456). Bij deze zaak sloeg een tennisspeler na afloop van een game een bal over het net. Deze bal kwam in het oog van een andere speler terecht. De Hoge Raad oordeelde toen dat spelers zich ook tussen games in een spelsituatie bevinden en meer risico's aanvaarden. Anderzijds nuanceerde het wel en gaf het aan dat er tussen games meer zorg mag worden verwacht dan tijdens het spel. Een misslag tussen een game zorgt dus niet automatisch voor aansprakelijkheid, maar men mag wel verwachten dat daarbij met minder kracht en intensiteit wordt geslagen.

Een ander voorbeeld is het judoworp-arrest (ECLI:NL:HR:1994:ZC1533). Bij deze zaak had een judotegenstander na het stopcommando nog een schouderworp ingezet, waarna de tegenspeler een whiplash opliep. Omdat zo'n stopcommando bij de judosport heilig is en spelers echt niet hoeven te verwachten dat zij dan nog op de grond worden geworpen, werd deze daad als onrechtmatig beschouwd.

Eigen schuld bij schade tijdens sport en spel

Wanneer op basis van deze afwegingen vast komt te staan dat een speler onrechtmatig handelde en dit hem toerekenbaar is, is deze speler ook aansprakelijk. De vraag die dan nog kan worden gesteld, is of het slachtoffer ook zelf schuld treft. Uit het Natrap-arrest volgt alvast dat het louter beoefenen van een riskante sport waarbij zware overtredingen veelvuldig voorkomen nog niet volstaat om van eigen schuld te spreken. Ook dan mag men immers aannemen dat andere spelers zich nog steeds behoorlijk zullen gedragen. Wanneer een speler zelf de onrechtmatige daad uitlokt door bijvoorbeeld de andere speler te treiteren en zichzelf onrechtmatig te gedragen, kan er natuurlijk wel sprake zijn van eigen schuld.

Andere aansprakelijken bij schade tijdens sport en spel

Niet alleen kunnen medespelers mogelijk verantwoordelijk zijn voor de letselschade bij sport en spel. Denk ook aan de rol van toeschouwers, organisatoren of zelfs de wegbeheerder wanneer er activiteiten op de openbare weg plaatsvinden. Alle mogelijke situaties bespreken is onbegonnen werk, maar hieronder zijn alvast een aantal veelvoorkomende voorbeelden weergegeven.

Aansprakelijkheid van verenigingen en rechtspersonen die sport(wedstrijden) organiseren

Waar risico's eigen zijn aan de sport en beoefenaars dus niet snel aansprakelijk zijn, mogen we de situatie van de organisatoren niet vergeten. Het is namelijk net daar waar sporters meer gevaar mogen verwachten, dat organisatoren een strengere zorgplicht hebben hen daartegen te beschermen.

Een goed voorbeeld hiervan is het Disloque-arrest (ECLI:NL:HR:1995:ZC1836). Toen was een viertienjarige turnster bij het uitvoeren van een zogenaamde disloque gevallen. Ze lag een tijdje in coma, heeft een hersenletsel opgelopen en ze zit sindsdien in een rolstoel. Disloque is een moeilijk onderdeel van turnen waarbij de turnster het risico loopt om aan het eind van de zwaai te vallen. Bij de oefening was een ervaren en gediplomeerd turnster verantwoordelijk voor het opvangen van de jonge turnsters. Volgens de Hoge Raad hadden de trainster en de vereniging meer kunnen doen om de turnster te beschermen, bijvoorbeeld door met twee vangers te werken.

Aansprakelijkheid van de werkgever

Bij sportieve activiteiten handelt een sporter soms in de hoedanigheid van werknemer, bijvoorbeeld als werknemer van een voetbalclub of wanneer de werkgever een tennistornooi organiseert. In dergelijke gevallen kan de werkgever aansprakelijk zijn. Dit zal geval per geval moeten worden bekeken.

Andere partijen die aansprakelijk kunnen zijn

Ten slotte kunnen ook derden aansprakelijk zijn voor schade tijdens sportieve gebeurtenissen. Denk maar aan een hond die losbreekt en op het wielrenparkoers terechtkomt, een toeschouwer die een object gooit naar een speler of een firma die een fout beging bij het onderhoud van de grasmat. Per uniek geval zal er moeten worden nagegaan of en wie er aansprakelijk is voor de veroorzaakte schade.

Aansprakelijkheid bij diverse sporten

Sport brengt mensen samen en biedt zowel spanning als vreugde. Het kan ook gepaard gaan met juridische complicaties, vooral op het gebied van aansprakelijkheid. Van voetbal tot tennis en van zwemmen tot atletiek, elke sport heeft zijn eigen specifieke risico's en regels omtrent aansprakelijkheid.

Voetbal en aansprakelijkheid

Voetbal is een sport die velen inspireert en die het leven van mensen, voetballers én toeschouwers, kan veranderen. Er bestaan verschillende voetbalverzekeringen die onder andere het aansprakelijkheidsrisico dekken. En dat is niet onbelangrijk, want zowel sportverenigingen als voetballers zelf kunnen onder bepaalde omstandigheden aansprakelijk worden gesteld. Toch zal dit niet automatisch het geval zijn, ook niet als een speler een fout heeft begaan en hiervoor een gele of zelfs een rode kaart krijgt. Er is namelijk sprake van een verhoogde aansprakelijkheidsdrempel.

Alles over de aansprakelijkheid bij voetbal →

Tennis en aansprakelijkheid

Tennis is een populaire sport die behoorlijk intens is. Hierdoor hoeft het niet te verbazen dat men soms blessures oploopt. Niet voor niets zijn sommige blessures zelfs naar de sport vernoemd, zoals een tenniselleboog. In de meeste gevallen is men zelf verantwoordelijk voor dergelijke letsels. Maar soms kan iemand anders verantwoordelijk zijn, zoals de organisator of de tenniscoach. Dit moet geval per geval worden beoordeeld, zoals dat bijvoorbeeld ook bij voetbal het geval is.

Alles over de aansprakelijkheid bij tennis →

Sportvissen en aansprakelijkheid

Sportvissen kan zowel op zee als in de kustwateren en in de binnenwateren plaatsvinden. De toepasselijke regels zijn onder andere afhankelijk van waar men vist. Net als bij andere sporten kunnen deelnemers onder bepaalde voorwaarden aansprakelijk worden gesteld, maar er is wel sprake van een verhoogde aansprakelijkheidsdrempel. Enige kennis hiervan en van de regels van het sportvissen is belangrijk om aansprakelijkheidszaken te beoordelen.

Alles over de aansprakelijkheid bij sportvissen →

Golf en aansprakelijkheid

Bij golf is het belangrijk om over goede verzekeringen te beschikken, waaronder een aansprakelijkheidsverzekering. Voor spelers geldt dat zij persoonlijk aansprakelijk kunnen worden gesteld voor schade of letsel veroorzaakt door hun acties, zoals het slaan van een bal die een raam doet sneuvelen of een persoon raakt. Daarom komt een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP) van pas. Golfbanen en -verenigingen hebben hun eigen verantwoordelijkheid, met name in het onderhouden van een veilige omgeving voor spelers en mensen die in de buurt wonen of wandelen. Ze kunnen aansprakelijk worden gesteld voor ongelukken die voortkomen uit nalatigheid in het onderhoud of uit een gebrek aan veiligheidsmaatregelen. Daarom hebben de meeste golfbanen en verenigingen een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering om zich in te dekken tegen mogelijke claims.

Alles over de aansprakelijkheid bij golf →

Aansprakelijkheid bij gymnastiek

Gymnastiek staat bekend om zijn precisie, kracht en technische complexiteit. Deze sport brengt risico's met zich mee, zoals het risico op vallen of blessures door slecht onderhouden toestellen. De aansprakelijkheid bij gymnastiek kan gevolgen hebben voor onder meer trainers, wedstrijdorganisatoren en scholen. Deze partijen hebben de verantwoordelijkheid om een veilige omgeving te garanderen en passende maatregelen te treffen om ongelukken te voorkomen. De balans tussen risico-acceptatie en de plicht om de veiligheid te waarborgen, vormt de kern van alle aansprakelijkheidskwesties bij gymnastiek.

Alles over de aansprakelijkheid bij gymnastiek →

Hockey en de aansprakelijkheid bij hockey

Hockey is een sport die barst van de snelheid en precisie. Deze sport, hoewel geen echte contactsport, brengt best wel wat risico's met zich mee. En deze risico's kunnen vragen oproepen over onder meer de aansprakelijkheid van medespelers, coaches en hockeyverenigingen. Terwijl spelers een bepaald risiconiveau accepteren, wat inherent is aan de sport, kunnen situaties van nalatigheid of onveilig gedrag toch gevolgen hebben en in schadeclaims resulteren. In de hockeysport wordt net als bij andere sporten een hogere drempel voor aansprakelijkheid gehanteerd, vooral tijdens wedstrijden en trainingen, maar ernstige of roekeloze acties kunnen de acceptabele grenzen overschrijden.

Alles over de aansprakelijkheid bij hockey →

Paardrijden en aansprakelijkheid

Het beoefenen van paardrijden kan verschillende doelen hebben. Vaak gaat het om sport en ontspanning, maar soms is het eerder professioneel. Een voorbeeld hiervan is de bereden politie (politie te paard). In ieder geval is het belangrijk om heel voorzichtig te zijn, want een paard blijft een dier en dieren zijn onvoorspelbaar. Een paard is bovendien erg groot en sterk en kan veel schade veroorzaken. De dynamiek en de risicoacceptatie die inherent zijn aan het omgaan met paarden verhogen de juridische complexiteit. Wie al dan niet aansprakelijk is bij een ongeval tijdens het paardrijden, is afhankelijk van diverse factoren.

Meer informatie over de aansprakelijkheid bij paardrijden →

Zwemmen en aansprakelijkheid

De aansprakelijkheid bij zwemmen is een complexe kwestie waarbij verschillende partijen betrokken kunnen zijn. Ten eerste zijn zwembadeigenaren of -beheerders verantwoordelijk voor het bieden van een veilige zwem- en recreatieomgeving. Dit omvat het handhaven van de veiligheid van zwemfaciliteiten, het zorgen voor voldoende toezicht door gekwalificeerd personeel en het naleven van alle relevante veiligheidsvoorschriften. Bij gebreken aan de infrastructuur of nalatigheid in het onderhoud, kunnen zij verantwoordelijk worden gehouden voor eventuele letselschade. Zweminstructeurs en badmeesters dragen ook een mate van verantwoordelijkheid, wat in aansprakelijkheid kan resulteren. Daarnaast kunnen medezwemmers aansprakelijk zijn bij ongevallen die zijn veroorzaakt door hun roekeloos gedrag, zoals duwen of gevaarlijk spel.

Alles over de aansprakelijkheid bij zwemmen →

Aansprakelijkheid bij volleybal

Volleybalverenigingen en organisatoren van volleybalevenementen kunnen aansprakelijk zijn voor het letsel dat ontstaat door onvoldoende veiligheidsmaatregelen of gebrekkig onderhoud van speeloppervlakken en uitrusting. Trainers en coaches dragen ook verantwoordelijkheid, onder meer voor het waarborgen van een veilige trainingsomgeving. Zij kunnen aansprakelijk zijn als nalatigheid in training of toezicht tot letsel leidt. Bestuursleden van (beach)volleybalclubs kunnen dan weer aansprakelijk worden gesteld voor schade veroorzaakt door foutieve beslissingen of handelingen. En spelers kunnen soms persoonlijk aansprakelijk zijn. Daarbij gelden de algemene aansprakelijkheidsregels die gelden bij sport en spel.

Alles over de aansprakelijkheid bij volleybal →