Meedoen aan een (online) loterij? Wees je bewust van deze zaken
Er bestaan verschillende soorten kansspelen, maar loterijen zijn wellicht een van de bekendste en toegankelijkste. Veel mensen doen mee vanwege de opwinding en de hoop op een grote prijs. Psychologische mechanismen spelen hierbij een belangrijke rol: mensen overschatten hun kans om te winnen, vrezen de mogelijkheid om een grote prijs mis te lopen (FOMO) en zien loterijen vaak niet als echt gokken. Dit maakt loterijen aantrekkelijk, ondanks het feit dat de kans op winst zeer klein is. Loterijen worden door de overheid gereguleerd om deelnemers te beschermen en misbruik te voorkomen.
Op deze pagina over meedoen aan een (online) loterij
Kenmerken en werking van een loterij
Een loterij is een kansspel waarbij deelnemers een lot kopen en kans maken op een prijs, zonder invloed op de uitkomst. De trekking bepaalt willekeurig welke loten winnen, waarbij de winkansen over het algemeen klein zijn. Loterijen kunnen fysiek worden georganiseerd, maar mogen ook online worden aangeboden, mits de aanbieder een vergunning heeft. Online loterijen werken op dezelfde manier als fysieke loterijen: spelers kopen (digitale) loten en nemen deel aan een geautomatiseerde trekking. Dit is extra gemakkelijk en toegankelijk, maar dat houdt ook extra risico’s in. Hoe gemakkelijker het wordt, des te risicovoller het namelijk is op het gebied van verslavingsgevoeligheid.
Regels voor aanbieders van loterijen
De Wet op de Kansspelen (Wok) bepaalt dat alleen vergunde loterijen mogen opereren in Nederland en dat een deel van de opbrengsten moet worden besteed aan maatschappelijke doelen. De Kansspelautoriteit (KSA) ziet toe op de naleving van deze wet. De deelnemers moeten 18 jaar of ouder zijn en aanbieders van kansspelen zijn verplicht om duidelijke informatie te verstrekken over winkansen, kosten en deelnamevoorwaarden. De reclames mogen niet misleidend zijn en mogen zich niet richten op kwetsbare groepen. Voor verschillende loterijen gelden ook specifieke regels:
Staatsloterij: Minimaal 60% van de inleg wordt uitgekeerd als prijzengeld en de opbrengst gaat naar de staat. De maximale prijs per lot is € 30.
Postcodeloterij: Minimaal 50% van de inleg gaat naar goede doelen op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten en milieu. Maximaal € 30 per lot.
BankGiro Loterij: Minimaal 50% van de inleg gaat naar doelen op het gebied van cultuur, natuurbehoud en maatschappelijk welzijn. Maximaal € 30 per lot.
Vriendenloterij: Minimaal 50% van de inleg wordt besteed aan goede doelen die zich richten op gezondheid en welzijn. Maximaal € 30 per lot.
Lotto en Instant Loterij (krasloten): Na aftrek van prijzen en kosten gaat 72,46% van de opbrengst naar sport en 27,54% naar de Stichting Aanwending Loterij Nederland.
Waar moet je je van bewust zijn bij (online) loterijen?
Terwijl deelname aan een loterij erg eenvoudig is, zijn er verschillende aspecten waar spelers zich bewust van moeten zijn. Zo is het net als elk ander kansspel onderhevig aan een verslavingsgevaar. Het is belangrijk dat spelers dit beseffen en hun inzetten beperken, zodat het vooral leuk blijft.
Lage winkansen
De kans om een grote prijs te winnen, is extreem klein. Mensen overschatten vaak hun kans op winst, wat leidt tot onrealistische verwachtingen en uiteindelijk misschien ook wel teleurstelling.
Automatische deelname
Sommige loterijen werken met een soort van abonnementen, waardoor spelers onbewust iedere trekking meedoen. Dit kan leiden tot hogere uitgaven dan verwacht.
Verslavingsgevaar
Hoewel loterijen minder verslavend lijken dan casinospelen, kunnen ze voor sommige mensen toch een probleem vormen. De spanning van het winnen en het verlangen om verloren geld terug te winnen, kunnen zorgen voor risicovol speelgedrag.
Illegale aanbieders
Niet alle loterijen opereren spijtig genoeg legaal. Controleer daarom altijd of een aanbieder een vergunning heeft van de Kansspelautoriteit om problemen, zoals niet-uitbetaalde prijzen of onvoldoende spelersbescherming, te voorkomen.
Kansspelbelasting
Bij Nederlandse loterijen wordt de kansspelbelasting al ingehouden. Maar bij buitenlandse loterijen of illegale aanbieders ben je zelf verantwoordelijk voor het afdragen van deze belasting.
CRUKS en loterijen
CRUKS (Centraal Register Uitsluiting Kansspelen) is een systeem waarmee mensen zich vrijwillig kunnen uitsluiten van deelname aan kansspelen, zoals casino’s en online gokspellen. CRUKS is bedoeld om gokverslaving tegen te gaan en spelers te beschermen tegen problematisch speelgedrag. Echter, loterijen vallen niet onder CRUKS. Dit betekent dat zelfs iemand die geregistreerd staat in CRUKS nog altijd loten kan kopen en kan meespelen in loterijen zoals de Staatsloterij of de Postcodeloterij. Dit wordt door experts als een gemis gezien, omdat loterijen voor sommige mensen een vergelijkbaar verslavend effect kunnen hebben als casinospellen.
Problemen met een loterij melden
De meeste problemen hebben betrekking op illegale aanbieders van loterijen. Hoewel gereguleerde loterijen doorgaans betrouwbaar zijn, kunnen er ook hier altijd juridische discussies of problemen ontstaan. Denk dan bijvoorbeeld aan het niet uitbetalen van winsten of aan misleidende informatie. Het is mogelijk om dit te melden bij de KSA.
Controleer of de loterij legaal is
Voordat je een klacht indient, is het belangrijk om na te gaan of de loterij een vergunning heeft van de Kansspelautoriteit. Dit kan je controleren via de Kansspelwijzer van de KSA. Illegale aanbieders vallen buiten het toezicht en bieden minder bescherming aan spelers.
Neem contact op met de aanbieder
De meeste klachten kunnen direct bij de aanbieder van de loterij worden opgelost. Neem contact op met de klantenservice en leg je probleem uit. Vaak zijn er interne regelingen om klachten af te handelen.
Bewaar alle relevante documenten
Zorg ervoor dat je kopieën hebt van je loten, betalingsbewijzen, correspondentie met de aanbieder en eventuele advertenties waarin prijzen of voorwaarden worden beloofd. Dit helpt bij de verdere afhandeling van je klacht.
Dien een klacht in bij de Kansspelautoriteit
Als de aanbieder het probleem niet oplost, kun je een klacht indienen bij de Kansspelautoriteit. Dit doe je via hun meldpunt op de website. De KSA gebruikt deze meldingen om toezicht te houden en indien nodig handhavend op te treden.
Schakel juridische hulp in
Wanneer je grote financiële schade hebt geleden of de aanbieder hardnekkig weigert te betalen, kan het zinvol zijn om juridisch advies in te winnen. Dit kan via het Juridisch Loket (geeft gratis advies aan mensen met weinig vermogen en een laag inkomen) of een gespecialiseerde advocaat.
Meld fraude of misleiding bij de Fraudehelpdesk
Als je vermoedt dat er sprake is van oplichting of misleiding, is het aan te raden om dit te melden bij de Fraudehelpdesk. Dit helpt bij het identificeren van malafide aanbieders en voorkomt dat anderen ook het slachtoffer hiervan worden. De Fraudehelpdesk adviseert bovendien gedupeerden en kan je doorverwijzen naar andere instanties.
Veelgestelde vragen over meedoen aan (online) loterijen
Een loterij is een vorm van een kansspel, maar wordt juridisch niet helemaal op dezelfde voet behandeld als andere kansspelen. Zo houdt men bijvoorbeeld geen rekening met de CRUKS-registratie. Dit roept veel praktische vragen op. We behandelen enkele veelvoorkomende vragen die vaak niet uitgebreid behandeld worden, maar die wel belangrijk zijn voor deelnemers aan een (online) loterij.
Hoe weet ik zeker dat een loterij legaal is?
Controleer de vergunning via de Kansspelwijzer van de KSA. Illegale aanbieders ontbreken hier en kunnen onbetrouwbaar zijn. Het is mogelijk om de aanbieders te filteren op diverse criteria, zoals eenmalige loterij, meerjarige loterij of staatsloterij.
Kan ik een abonnement op een loterij makkelijk opzeggen?
Ja, dit moet net zo eenvoudig zijn als het afsluiten ervan. Controleer de voorwaarden die de aanbieder hanteert.
Wat gebeurt er als een loterij failliet gaat?
Bij een faillissement kan het lastig zijn om het prijzengeld op te eisen. Bij gereguleerde loterijen gelden gelukkig extra waarborgen om dit te voorkomen.
Mag ik een loterij organiseren voor mijn sportvereniging?
Ja, het is toegestaan om een eenmalige loterij te organiseren. Dit kan echter alleen als de opbrengsten voor een algemeen belang bestemd zijn, bijvoorbeeld de renovatie van het dak van de sportkantine of het aanleggen van een nieuw voetbalveld. Voor prijzen onder € 4.500 volstaat een gemeentelijke vergunning. Bij grotere prijzen dient de Kansspelautoriteit de vergunning te verlenen.
Wat gebeurt er als ik een prijs win in een buitenlandse loterij?
Je bent dan zelf verantwoordelijk voor het betalen van kansspelbelasting en moet zelf aangifte doen bij de Belastingdienst. Een extra complexiteit is er wanneer er in het buitenland reeds belasting is betaald, omdat het dan kan dat deze belasting in Nederland in mindering wordt gebracht.
Kunnen minderjarigen deelnemen aan een loterij met toestemming van hun ouders?
Nee, deelname aan kansspelen is wettelijk verboden voor personen onder de 18 jaar, ongeacht het al dan niet aanwezig zijn van ouderlijke toestemming. Bij een winnend lot kan dit de nodige problemen opleveren.