De wettelijke aansprakelijkheid van eventorganisatoren

Wie een evenement organiseert, moet de risico's voor bezoekers beperken. Elk ongeval uitsluiten zal niet werken, maar de zorgplicht van de organisator gaat wel heel ver. En ten aanzien van medewerkers gaat het zelfs nog verder.

Zorgplicht bij het organiseren van een event

De organisator van een event kan natuurlijk nooit garanderen dat er niet eens iemand valt, maar heeft wel een zorgplicht om ongevallen te voorkomen. Daarom moet de organisator de veiligheids- en gezondheidsrisico's in kaart brengen en maatregelen treffen om een ongeval te voorkomen. Als een organisator daarin tekortschiet, kan hij daarvoor aansprakelijk worden gesteld.

Hoe ver de zorgplicht gaat, is afhankelijk van een aantal factoren. Hierbij is de zorgplicht uitgebreider als:

• Er een groter risico op gevaar bestaat

• Er een groter risico is dat potentiële slachtoffers onvoorzichtig zijn

• Er een groter risico is dat er schade ontstaat

• De preventieve maatregelen eenvoudiger te treffen zijn

Het Monstertruckdrama van 28 september 2014 is een voorbeeld van hoe het fout kan lopen. Toen was er sprake van een technische fout en maakte de bestuurder een menselijke fout. Toch had ook de Stichting Sterevenementen Haaksbergen fouten gemaakt. Zo hadden zij onvoldoende de risico's in kaart gebracht. Toeschouwers die op enkele meters van zo'n monstertruck staan, met enkel een dranghek om hen te beschermen? Dat volstaat inderdaad niet. Uiteindelijk bleek inderdaad de organisator (juist zoals de bestuurder en de gemeente) aansprakelijk te zijn.

Schade aan bezoekers

Ten aanzien van bezoekers van events moeten we een onderscheid maken tussen bezoekers die een kaartje gekocht hebben en evenementen die vrij toegankelijk zijn.

Wanneer bezoekers een kaartje hebben gekocht, is er een overeenkomst ontstaan tussen de organisator en de bezoeker. Daarbij zijn vaak algemene voorwaarden van toepassing, waarin dan weer exoneratiebedingen zijn opgenomen. Dit zijn clausules waarbij de partijen overeenkomen dat de aansprakelijkheid van de organisator beperkt is. Dergelijke afspraken zijn geldig, maar in de praktijk worden ze al snel als onredelijk aangemerkt. Ze zullen met andere woorden lang niet altijd een uitweg bieden.

Wanneer bezoekers geen kaartje hebben gekocht, zoals dat het geval was bij het Monstertruckdrama in Haaksbergen, spelen contractuele afspraken natuurlijk geen rol en wordt er enkel naar de zorgplicht gekeken.

Schade aan deelnemers

Bij events kan er al eens het een en ander mislopen, zeker bij sport- en spelevenementen. Denk maar aan een obstakelloop waarbij deelnemers over prikkeldraad moeten kruipen of waar ze zelfs onder stroom worden gezet. Hier is er vaak in de voorwaarden opgenomen dat de deelname volledig voor eigen rekening en risico is. Zo'n bepaling is vrijwel altijd onredelijk bezwarend en ongeldig. Wel is het zo dat de lat hoe dan ook hoger ligt omdat deelnemers automatisch al een hoger risico aanvaarden. Desondanks moet de organisator nog altijd het nodige doen om ongevallen en schade te beperken. Denk bijvoorbeeld aan:

• Het voorzien van medische posten

• Het overhandigen van veiligheidsvoorschriften

• Het wijzen op gevaarlijke situaties

• Het hangen van valnetten

• Enzovoort

Hoe ver de veiligheidsvoorschriften moeten gaan, moet geval per geval worden bekeken. Zo oordeelde rechtbank Amsterdam (ECLI:NL:RBAMS:2014:5015) eerder al dat bijvoorbeeld het plaatsen van een luchtkussen voldoende is bij een stormloop. Er hoefden toen geen extra voorzorgsmaatregelen getroffen te worden om te voorkomen dat een deelnemer hierbij schade zou oplopen.

In een andere zaak (ECLI:NL:RBUTR:2012:BY8897) werd een organisator wel aansprakelijk gehouden toen een motorcrosser tijdens een wedstrijd tegen een tak aan de rand van het parcours was gereden en gewond raakte. De rechter oordeelde dat niet-functionele obstakels zoals deze takken verwijderd hadden moeten worden om de veiligheid van de deelnemers te garanderen.

Verder geeft de wet aan dat de vergoedingsplicht wordt verminderd wanneer het slachtoffer ook zelf schuld treft. Bij evenementen lijken rechters dit leerstuk echter niet genegen te zijn. Dat blijkt ook uit een uitspraak van de rechtbank Dordrecht (ECLI:NL:RBDOR:2005:AT8490). Toen had een paintballspeler het gezichtsmasker afgezet terwijl deze zich in een vrije zone bevond. Bij het leegmaken van een paintballgeweer schoot een andere speler per ongeluk een verfkogel af in het linkeroog van het slachtoffer. De organisator was aansprakelijk omdat het onvoldoende had aangegeven dat deelnemers het masker ook in de vrije zone en zelfs na het spel aan moeten houden zolang de geweren nog geladen zijn. De rechter ging er niet mee akkoord dat het slachtoffer eigen schuld trof. Volgens de rechter hoefde het slachtoffer, aan wie nooit het tegendeel werd beweerd, er niet op bedacht te zijn dat ze in de vrije zone nog een verfkogel in het gezicht kon krijgen.

Bijzondere aansprakelijkheidsregels voor personeelsleden

Wanneer er ook werknemers op het event aanwezig zijn, gelden mogelijk strengere regels. Op een werkgever rust per slot van rekening ook een verregaande zorgverplichting voor werknemers die in de uitoefening van hun werkzaamheden op zo'n event aanwezig zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om de werknemer die achter de bar staat, maar ook om de verkoper die relaties aanknoopt met bezoekers. Bij een ongeval met een medewerker kan de werkgever alleen de aansprakelijkheid ontlopen als hij:

• Kan bewijzen dat de medewerker niet aanwezig was in de uitoefening van de werkzaamheden én hij aan zijn zorgplicht als organisator heeft voldaan

• Kan bewijzen dat het ongeval in belangrijke mate te wijten is aan opzet van de medewerker of aan bewuste roekeloosheid (bv. druggebruik)

• Kan bewijzen dat hij ook aan zijn zorgplicht als werkgever heeft voldaan

Evenementen verzekeren is heel belangrijk

Het is belangrijk om evenementen altijd goed te verzekeren. Er zijn vaak veel mensen aanwezig en dan kan de schade hoog oplopen. De evenementenverzekering is altijd een verlengstuk van een risicoanalyse en moet de blootgelegde risico's dekken. Naast aansprakelijkheidsverzekeringen zijn er nog andere verzekeringen die nuttig kunnen zijn voor een eventorganisator, zoals een annuleringsverzekering, diefstalverzekering of een verzekering voor vrijwilligers en medewerkers.

Bovendien kunnen fouten van onderaannemers ook aan de organisator worden toegerekend. Daarom is het belangrijk om na te gaan of onderaannemers een goede verzekering hebben. Het is ook mogelijk om gezamenlijk één grote overkoepelende verzekering af te sluiten en de kosten daarvan te verdelen. In ieder geval is het verstandig om bij het organiseren van een evenement goed te kijken naar de risico's en de daarbij passende verzekeringen af te sluiten.